Sanayici hem istihdam artırmış, hem üretimini mi kısmış!

Ortada bir tuhaflık var. Tuhaflık, sağlandığı dile getirilen istihdam artışı ve bu istihdam artışıyla tezat oluşturan sanayi üretimi arasında...

Gün geçmiyor ki başlatılan seferberlik sayesinde istihdamın ne kadar artış gösterdiğine ilişkin yeni yeni rakamlar gelmesin. En son rakam, ilk üç ayda 400 binin üstünde istihdam sağlandığıydı.

Açıklanan rakamlar yalnızca girişlerden mi oluşuyor, yoksa çıkışlar düşülerek bulunan net rakam mı dile getiriliyor, bilmiyoruz. Bekleyecek ve haziran ayına geldiğimizde TÜİK'in yapacağı açıklamayla martta oluşan durumu görebileceğiz. Ocak ayının rakamları da 17 Nisan'da açıklanacak ve böylece ilk üç ayın kıyaslamasını yapabileceğiz.

"Ortada bir tuhaflık var" derken kastettiğimiz, istihdamın, açıklamalara göre böylesine artış gösterdiği bir dönemde sanayi üretiminin geriliyor olması...

TÜİK dün şubat ayının sanayi üretimine ilişkin verileri açıkladı. Buna göre, şubat ayındaki üretim, takvim etkisinden arındırılmış endekse göre geçen yıla kıyasla yüzde 1 artarken, takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış endekse göre bir önceki aya kıyasla yüzde 0.4 azaldı. Herhangi bir arındırma işlemine konu olmayan endeksle hesaplanan geçen yıla göre değişim ise yüzde 1.7'lik bir üretim azalmasına işaret etti.

Biz her zaman olduğu gibi işgünü sayısı varsayımına dayanmayan arındırılmamış endekse göre oluşan yıllık değişimi kullanmaktan yanayız. İşte bu endekse göre şubatta ortaya çıkan yüzde 1.7'lik üretim gerilemesi, istihdam artışıyla çelişen bir görüntü yarattı.

İmalat sanayinde durum...

Toplam sanayi üretimi şubat ayında geçen yılın yüzde 1.7 altında kalırken, imalat sanayindeki üretim gerilemesinin oranı yüzde 2.3'ü buldu.

İmalat sanayinde en büyük paya sahip gıda ürünleri imalatı grubunda ocak ayında yüzde 11.6 üretim artışı sağlanmışken, şubatta ancak geçen yılki kadar üretim gerçekleştirilebildi.

Tekstil ve giyim eşyası gruplarında üretim ocaktan sonra şubatta da geriledi, hem de daha yüksek oranda.

Motorlu kara taşıtları üretiminde ocak ayında yüzde 32'ye yaklaşan artış, şubatta yüzde 11'e indi.

Dayanıklı tüketim malında artış

Sanayi üretiminin ana sanayi gruplarına göre ayrımında tek olumlu gelişme dayanıklı tüketim malları üretiminde görüldü. Bu grupta ocak ayında yüzde 1.7 olan geçen yılın aynı ayına göre üretim artışı, şubatta yüzde 3.2'ye çıktı. Ne var ki, dayanıklı tüketim mallarının toplam sanayi içindeki ağırlığı yalnızca yüzde 4.97 düzeyinde. Dolayısıyla bu malların üretimindeki artışın toplamı etkileme gücü çok çok az.

Ana sanayi sınıflamasında toplamda yüzde 37.99 ile en büyük paya sahip olan ara mallara ilişkin üretim ise ocakta yalnızca yüzde 0.7 gerilemişken, şubattaki gerilemenin oranı yüzde 6.1'i buldu.

İki aylık artış yüzde 1.2

Sektör detayından yeniden genel duruma geçersek... Ocak ayında yüzde 4.2 olan arındırılmamış endekse göre olan üretim artışının şubatta yüzde 1.7 gerilemesiyle iki aydaki toplam artış yüzde 1.2'ye indi.

Bu oranın geçen yıl yüzde 6.1 olduğunu hatırlarsak, gidişat konusunda bir fikir edinebiliriz. 2015'in ilk iki ayındaki üretim ise yüzde 0.7 gerilemişti.

İki ay, çok büyük bir ölçü sayılmaz. O yüzden şubat itibariyle yıllık durumumuz nedir, ona bakmakta yarar var.

Bu yılın şubat ayı itibariyle son bir yılda gerçekleştirilen üretim, önceki bir yıla göre yüzde 1.1 arttı. Bu oran, şubat itibariyle son dönemin en düşük yıllık oranı. Örneğin geçen yılın şubatındaki yıllık artış yüzde 4.2 düzeyinde bulunuyordu.

Hani geçen yılın son çeyreğinde GSYH'nin tahminlerin üstünde artmasından yola çıkılarak bu eğilimin 2017'nin ikinci çeyreğinde güçlenerek devam edeceği görüşü dile getiriliyor ya... Bu görüşü destekleyecek bir sanayi üretimi performansı göremiyoruz. Dolayısıyla GSYH konusuna fazla iyimser yaklaşmak pek doğru olmaz gibi.

Ama şu da bir gerçek; sanayi üretimine ilişkin olarak dün açıklanan verilerle GSYH kapsamında açıklanan veriler arasındaki bağ, bu verilerin oluşturulma biçimi anlamında büyük ölçüde zayıfladı. Bu yüzden de TÜİK'in dün açıkladığı sanayi üretimi verileri GSYH için eskisi kadar güçlü bir ön gösterge anlamına gelmeyebilir.