Sanayi üretimindeki ‘düzey rekoru’ tüm rekorlardan önemli

Zaman zaman dile getirdiğimiz oldu. Aslında bir gazetecilik öğretisi de sayılabilir.

“Oran artışı mı önemlidir, miktar artışı mı?” Ya da “Orana mı bakmak gerekir, gelinen düzeye mi?”

Bu konudaki klasik örnek de şudur: “Hakkari’ye gelen turist sayısı 2’den 4’e çıkarak yüzde 100 artmış, Antalya’ya gelen turist sayısı ise 1 milyondan 1.1 milyona çıkarak yüzde 10 artmış. Bunların hangisi önemli?”

Turist sayısı abartılı bir örnek tabii ki. Ama böylesine abartılı olmamakla birlikte benzer örnekler de görmüyor değiliz.

Son açıklanan sanayi üretimi verilerinde olduğu gibi... Üretimdeki artış mı daha önemlidir, yoksa üretimin geldiği düzey mi?

Gerçek oranlar ve değerler üstünden gidelim. Temmuz ayındaki sanayi üretimi arındırılmamış endekse göre geçen yıla oranla tam yüzde 25.6 artmıştı. Eylülde de yüzde 13.4 artış olmuştu. Bunlar çok büyük oranlar. Hele hele temmuzdaki...

Ne var ki, bir yıl öncesine göre dörtte birden fazla artışla oluşan temmuz ayındaki üretim, bir yıl önceye göre yaklaşık yüzde 9 artış gerçekleşen ekim ayındaki düzeyin altındaydı.

Üretim miktarında rekor

Türkiye sanayi üretiminde ekim ayında tüm zamanların rekorunu kırdı. TÜİK tarafından 2010 yılı 100 kabul edilerek oluşturulan sanayi üretiminde ekim ayı endeksi 146.3’e ulaştı. Sanayi üretimi genellikle son iki ayda, daha çok da aralık ayında zirveye çıkardı. Bu kez ekimde geçmiş yıl aralık aylarının üstünde bir gerçekleşme oldu ve rekor kırıldı.

Bu yılın ekiminden önceki en yüksek üretim gerçekleşmesi, endeksin 137.9’a ulaştığı geçen yılın aralık ayında sağlanmıştı.

Sanayi üretiminin dörtte bir artış gösterdiği temmuz ayında endeks 136.9 düzeyindeydi. O dörtte birlik artış da geçen yılki çöküntüden kaynaklanmıştı. Yani bu yıla baz oluşturan endeks çok düşüktü.

İmalat sanayi yüzde 10’a yaklaştı

Toplam sanayi üretim endeksinin yaklaşık yüzde 82’sini imalat sanayi oluşturuyor. İşte imalat sanayinde ekim ayında geçen yıla göre kaydedilen üretim artışı yüzde 9.7’yi buldu.

İmalat sanayinin dörtte üçünü (yüzde 82’yi 100 kabul ederek) on alt sektör oluşturuyor. Bu sektörlerde ekim ayı itibariyle kaydedilen yıllık üretim artışı şöyle: (Parantez içindeki oranlar sektörlerin imalat sanayi içindeki paylarını gösteriyor)

Gıda ürünleri yüzde 8.2 (11.72), tekstil ürünleri yüzde 7 (8.92), ana metal sanayi yüzde 4.5 (8.20), motorlu kara taşıtı yüzde 12 (8.14), diğer metalik olmayan mineral ürünler yüzde 6.5 (7.97), giyim eşyası imalatı yüzde 17 (6.59), fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç) yüzde 17.9 (6.13), elektrikli teçhizat imalatı yüzde 8.7 (5.79), kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı yüzde 12.3 (5.76), başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı yüzde 19.4 (5.21).

On aylık artış yüzde 6

Sanayi üretimi ekim ayında geçen yıla göre arındırılmamış endeks bazında yüzde 8.9 arttı, ilk on aydaki artış da yüzde 6’yı buldu.

İlk on aylık dönemde kaydedilen bu artış, 2011 yılındaki yüzde 10.9’dan sonraki en yüksek artış olarak kayıtlara geçti.

Ekim ayı itibariyle son bir yılda gerçekleşen sanayi üretiminin aynı şekilde hesaplanan bir önceki yıla göre artışı da yüzde 5.2’ye ulaştı. On aylık dönem için olduğu gibi yıllık dönem için de bu oran 2011 sonrasının en yüksek oranı durumunda.

Bu yılın tümündeki sanayi üretimi, ekim ayındaki düzey korunabildiği takdirde yüzde 6 dolayında gerçekleşecek. Kasım ve aralık aylarında ekimin bir miktar altında kalınması halinde bile yıllık oran en fazla yüzde 5.5’e gerileyecek gibi görünüyor.