Sanayi üretiminde yerimizde saymayı bile arar olduk

Türkiye İstatistik Kurumu sanayi üretimine ilişkin endeksi 2015 yılını 100 kabul ederek hesaplıyor. 2015 yılı ortalamasındaki üretim 100 olarak varsayılıyor buna göre bir endeks oluşturuluyor.

TÜİK dün ağustos ayı sanayi üretim endeksinin hem geçen yıla göre, hem temmuz ayına göre olan değişimi açıkladı.

Neredeyse her sanayi üretimi verisi açıklandığında tekrar ediyoruz; bir önceki yıla göre olan değişim iki türlü hesaplanıyor.

Birincisi, ham endekse göre, yani takvim etkisinden arındırılmamış endekse göre. Bu endekse göre ağustos ayındaki sanayi üretimi geçen yılın yüzde 1.6 oranında altında kaldı.

İkinci yöntemde ise takvim etkisi dikkate alınıyor. Yani, "Bu yıl ağustos ayında geçen yılki kadar işgünü olsaydı” varsayımıyla hareket ediliyor. Bu hesaplamaya göre sanayi üretimindeki gerilemenin oranı yüzde 3.6 düzeyinde.

Üretimdeki gerçek eğilimi gösteren ikinci yöntem.

Ancak gerçek üretim düzeyini gösteren de ilk yöntem.

Dolayısıyla biz ağustosta sanayi üretiminin geçen yıla göre yüzde 1.6 gerilediğini kabul ediyoruz.

Yine hep vurguladığımız gibi GSYH hesaplamasında dikkate alınan da gerçek üretim düzeyini gösteren ilk yöntem. Takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış sanayi üretiminin ağustos ayında temmuza göre yüzde 2.8 gerilediğini de belirtelim.

Sekiz aylık gerileme yüzde 3.6

Takvim etkisinden arındırılmamış ham endeksle takvim etkisinden arındırılmış endeksin ortaya koyduğu değişim oranları ay bazında çok farklılık gösterebiliyor. Herhangi bir ayda uzun bir tatil olması gibi durumlar buna yol açabiliyor. Ancak, belli bir zaman sonra, daha uzun sayılabilecek dönemlerde oranlar birbirine çok yaklaşıyor.

Nitekim bu yılın ilk sekiz ayında geçen yıla göre ham endekse göre olan üretim düşüşünün oranı yüzde 3.6. Takvim etkisinden arındırılmış endekse göre üretim düşüşü ise yüzde 3.4.

Üretim on bir aydır geriliyor

TÜİK verilerine göre bir önceki yıla göre olmak üzere sanayi üretiminde on bir aydır kesintisiz gerileme gözleniyor.

Sanayi üretimi geçen yılın son üç ayında ve bu yılın ilk sekiz ayında bir önceki yılın altında kaldı.

Bu yılın eylülündeki sanayi üretiminin de geçen yıldan düşük gerçeklemesi beklenmeli. Buna yol açacak en büyük etken geçen yıl eylüldeki üretimin görece yüksek olmasıydı. Üretim eylülde de gerilerse kesintisiz on iki aylık bir gerileme yaşanmış olacak.

Üretimde 2015 yılı 100, 2018 yılı 108.5

TÜİK’in sanayi üretimini 2015 yılını 100 kabul ederek hesapladığını belirttik.

Üretimin tek kalemden oluştuğunu, örneğin yalnızca otomobil ürettiğimizi varsayarsak 2015 yılında aylık 1000 adet olan otomobil üretimimizi bu yılın sekiz ayının ortalamasında ancak 1085’e çıkarabilmişiz.

Yani dört yıl toplamında yalnızca yüzde 8.5’lik bir artıştan söz ediyoruz.

1085 otomobil, ilk sekiz aydaki ortalamayı gösteriyor. Son ay, yani ağustos ayında ne kadar mı üretim yapmışız, yalnızca 993 otomobil.

Yani bu ağustosta 2015 yılının aylık ortalaması olan 1000 otomobile bile ulaşamamışız.