Sanayi üretiminde sürpriz yok
Sanayi üretimi haziran ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2.7 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış endekse göre artış da aynı oranda gerçekleşti. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeksin ise bir önceki aya göre yüzde 2 gerilediği görüldü.
Sanayi endeksini oluşturan üç ana sektörden imalat sanayindeki durum biraz olumsuz. İmalat sanayi üretimi haziranda geçen yıla kıyasla arındırılmamış endekse ve takvim etkisinden arındırılmış endekse göre yalnızca yüzde 1.8 arttı. İmalat sanayinde mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endeks, mayısa göre ise yüzde 2.2 geriledi.
Sanayi üretimine ilişkin haziran verileri çok özet olarak böyle. Bu verilerde bir sürpriz yok. Mayısta geçen yıla göre yüzde 5.9 artış gerçekleşmesinden yola çıkarak haziranda hızlı bir gerileme olduğu söylenemez. Mayıs, bu yılın ilk yarısında biraz da istisnai bir aydı çünkü. Kaldı ki, daha önce de vurguladık; ekonomide bileşik kaplar teorisine çok uygun gelişmeler gözlemek mümkün. Maliye'nin dolaylı vergilerine ilişkin gerçekleşmelere bakın, o ayın sanayi üretiminde ortaya çıkacak performansı üç aşağı beş yukarı tahmin edebilirsiniz. Hazirandaki vergi performansı da, mayısın aksine hiç iyi değildi.
Sanayi-büyüme bağlantısı
Sanayi üretimi, GSYH'de dörtte bir düzeyinde bir ağırlığa sahip. Bu açıdan, sanayi üretiminin düzeyine, değişim hızına bakarak GSYH'nin nasıl gerçekleşebileceğine ilişkin tahmin yapmak, en azından fikir yürütmek mümkün.
Sanayi üretiminin birinci ve ikinci çeyreklerdeki ve yılın ilk yarısı toplamındaki gerçekleşmesini 2006-2012 dönemini kapsayacak şekilde tabloya döktük. Aynı şekilde (tabii ki 2012 hariç) GSYH kapsamındaki sanayi üretiminde ortaya çıkan değişimi ve GSYH değişimini de…
TÜİK'in sanayi üretimi verisindeki değişimle GSYH kapsamındaki sanayi üretimi değişimi arasında bire bir denilebilecek ölçüde bir paralellik var. GSYH kapsamındaki sanayi üretimi değişimi ile toplam GSYH değişimi arasında da kesin bir paralellik, ama zaman zaman makasın biraz açıldığı bir paralellik var.
TÜİK verilerine göre, sanayi üretim endeksi bu yıl ilk çeyrekte yüzde 2.8, ikinci çeyrekte yüzde 3.4 arttı, ilk altı aydaki artış ise yüzde 3.1 olarak gerçekleşti.
Sanayi üretiminin yüzde 2.8 arttığı ilk çeyrekte GSYH kapsamındaki sanayi üretiminde yüzde 3 artış olmuştu. İlk çeyrekte, toplam GSYH artışı ise yüzde 3.2 olarak gerçekleşmişti. Prof. Fatih Özatay'ın yaptığı hesaplamalara göre, ilk çeyrekteki yüzde 3.2 büyümenin 0.6 puanının net altın ihracatından kaynaklandığını da belirtelim.
İkinci çeyrekteki büyüme yüzde 4'ü bulabilir
İkinci çeyrekteki sanayi üretimi ilk çeyrektekinin 0.8 puan daha üstünde. İlk çeyrekte 608 milyon dolar olan net altın ihracatı, ikinci çeyrekte net 1.1 milyar dolara çıktı. Dolayısıyla ikinci çeyrekte ilk çeyrekteki yüzde 3.2'nin üstünde ve büyük olasılıkla yüzde 4'ü aşan, hatta yüzde 4.5'e kadar ulaşabilecek bir büyüme görürsek şaşmayalım.
GSYH'de ikinci çeyrek gerçekleşmesi 10 Eylül'de açıklanacak. Dolayısıyla ikinci çeyrekte büyümenin hangi düzeyde olduğunu görebilmek için bir ay beklememiz gerekiyor.
