Sanayi Üretiminde Neler Oluyor?
2012 yılının ikinci yarısında sanayi üretimindeki gelişmeler hepimizi ters köşeye yatırdı. Geçen yılın aynı ayına göre büyüme oranları temmuzdan itibaren bir ay artı bir ay eksi geldi. Dalgalanmalara konu olan büyüklükler de giderek arttı. Örneğin eylül ayında büyüme artı yüzde 6.2 ekim ayında ise eksi yüzde 5.7 oldu. Kasım büyümesi yüzde 11'leri geçti Aralık ayında ise yüzde 3.8 daraldı.
Grafikte dalgalanmaları görüyorsunuz. Son üç yılda (ve bildiğim kadarıyla öncesinde) bu tür dalgalanmalar görülmüyordu.
Aşağıdaki tabloda göreceğiniz gibi 2012 yılında sadece dalgalanma artmadı. Dalgalanmanın ortalamaya oranla büyüklüğü de katlandı. Örneğin 2010 yılında sanayi büyümesi ortalama olarak (burada her ayın geçen sene aynı aya göre büyümesinin aritmetik ortalaması) yüzde 13.1 iken standart sapması yüzde 3.9'du. Yani standart sapma (dalgalanma ölçütü) ortalama seviyenin yüzde 30'u kadardı.
Oysa 2012 yılında ortalama sanayi üretimi büyümesi yüzde 2.3 iken standart sapma ondan daha büyük, yüzde 4.4 oldu. Dolayısıyla ikisi arasındaki oran yüzde 190 oldu. Yılın sadece ikinci yarısını alırsak durum daha da uç bir görünüm alıyor: ortalama yüzde 1.6, standart sapma ise yüzde 5.9.
Ortalama sanayi üretim artışı (%) Standart sapma (%) Ortalama / Standart sapma
2010 13.1 3.9 0.3
2011 8.9 4.1 0.5
2012 2.3 4.4 1.9
2012 yılında bu kadar büyük dalgalanmayı üretecek ekonomik bir sebep var mı? Piyasanın diğer göstergeleri ve anekdotlar böyle bir dalgalanmanın varlığına işaret ediyor mu?
Dataya hızlı bir bakış dalgalanmanın (standart sapmanın ortalamaya oranı) bazı sermaye malları, ara malları, dayanıklı tüketim malları gibi alt alanlarda yoğunlaştığını gösteriyor. Ancak bu alanlarda da yılın ikinci yarısında bu denli yüksek dalgalanmanın gerçekleşmiş olması pek ikna edici gelmiyor. Yılın ikinci yarısında genel bir yavaşlama ya da hızlanma anlaşılır bir gelişme olurdu. Ancak aylar arasında bu denli büyük gel gitin olması zor.
Dolayısıyla mesele TÜİK'e intikal ediyor. TÜİK'in sanayi üretimi data seti ve anket uygulamalarına göz atması gerekiyor.