Sanayi üretiminde geçen yıla göre artışın ötesinde de rekorlar var

Sanayi üretiminde temmuzda hızlı bir artış bekleniyordu ama böylesine yüksek düzeylere ulaşılacağı pek tahmin edilmiyordu doğrusu. TÜİK'in açıklamasıyla tahminlerin çok üstüne çıkan bir üretim artışı gerçekleştiği görüldü.

Takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış temmuz ayı üretimi hazirana göre yüzde 2.3 arttı. Temmuzdaki üretim, takvim etkisinden arındırılmış olarak geçen yıla göre yüzde 14.5 artış gösterdi.

Herhangi bir arındırma işlemine konu olmamış endekse göre hesaplanan üretim artışı ise görülmedik bir düzeye, tam yüzde 25.6'ya fırladı.

Sanayi üretim endeksi geçen yılın temmuz ayında darbe girişiminin etkisiyle 108.9'a (hesaplama 2010 yılı 100 kabul edilerek yapılıyor) inmişti. 108.9'dan daha düşük endeks tüm aylar itibariyle daha önce 104.4 ile 2013'ün şubatında görülmüştü. Temmuz ayları itibariyle ise geçen yılın temmuzundan önceki en düşük düzey 105.0 ile 2010 yılında oluşmuştu. Bütün bu veriler bize geçen yılki 108.9'luk endeksin ne kadar düşük olduğunu gösteriyor zaten.

Dolayısıyla ilk bakışta geçen yıl böylesine dip noktaya inen üretimden sonra bu yılki yüzde 25.6'lık artış normalmiş gibi gelebilir. Acaba öyle mi?

Kısmen normal; çünkü geçen yılın temmuz ayında nasıl bir badire atlatıldığı ve bu yüzden üretimin ne kadar düşük gerçekleştiği endeks değerleriyle de somut biçimde kendini gösteriyor.

Kısmen de değil; çünkü bu yıl temmuzda oluşan endeks değeri olan 136.9, şimdiye kadar ulaşılan üçüncü en yüksek aylık üretime işaret ediyor.

Aralık aylarında üretimin tepe noktaya ulaşması alışık olunan bir durum ve şimdiye kadar en fazla sanayi üretimi endeksin 137.9'a çıktığı geçen yılın aralık ayında gerçekleşti.

İkinci en yüksek üretim düzeyine 137.4'lük değerle bu yılın mayısında ulaşıldı. İşte bu yılın temmuzundaki 136.9'luk endeks de, aylık bazda en fazla üretimin gerçekleştirildiği üçüncü aya işaret ediyor.

Dolayısıyla temmuz ayında şimdiye kadarki tüm aylar içinde en yüksek üçüncü üretim düzeyine ulaşılmış olması, geçen yılın temmuzuna göre sağlanan yaklaşık yüzde 26'lık artışla kırılan rekora eklenen bir başka rekordur.

Bugün açıklanacak GSYH'ye etki tabii ki yok

Sanayi üretiminde temmuzda sağlanan rekor artışın bugün açıklanacak ikinci çeyrek GSYH verilerine yansıması elbette beklenemez. Gözden kaçırmayalım, sanayi üretiminde temmuz ayından, yani üçüncü çeyrekten söz ediyoruz.

Hem sanayi üretiminden yola çıkarak GSYH konusunda tahmin yürütme olanağı da GSYH hesaplamasındaki yöntem değişikliğinden sonra pek kalmadı. Örneğin ilk çeyrekte sanayi üretimi yüzde 1.7, GSYH kapsamındaki sanayi sektörü yüzde 5.3 büyüdü.

Oranlardan da izlenebileceği gibi, arada çok büyük bir fark var. Bu farkın kaynağı da sanayi üretimi verilerinin anketle derlenen bilgilerden oluşturulması. GSYH kapsamındaki veriler ise Maliye Bakanlığı'nın idari kayıtlarından elde ediliyor.

TÜİK, sanayi üretimindeki değişimle GSYH kapsamındaki sanayi sektörü değişimi arasındaki farkı kapatabilmek, en azından daraltabilmek için sanayi üretimi verilerini de idari kayıtlara bağlayacak. Bu yöndeki çalışmanın 2018 başına kadar tamamlanması öngörülüyor.