Sanayi üretimi ve işsizlik rakamları ne söylüyor?

Şevket SAYILGAN / Ekonomist
Şevket SAYILGAN / Ekonomist [email protected]

Son açıklanan sanayi üreti­mi ve işsizlik rakamları eylül ayına özel değilse bardağın dolu tarafını görmeye imkan tanıya­cak rakamlar içermektedir.

Bu­na göre, sanayi üretimi aylık %1,6 artarken, yıllık da % 2,4 azaldı. İşsizlik rakamı ise %8,6 ile ge­çen aya göre değişmedi. Ancak asıl önemli olan işgücüne dahil olmayanlar grubu ise azaldı. Bu veriler ışığında süreçte öncü gös­tergelerde olumsuz yapının ya­vaşladığı görüntüsü karşımızda­dır. Ancak bu verilerin devamlılı­ğı takip edilmelidir.

Bu çerçevede Sanayi üretim ve İşsizliğin ekonomi ilişkisini incelemek istedim.

Türkiye’de ve dünyada sanayi sektörünün sorunları ve çözüm önerileri

Sanayi sektörü, bir ülke­nin ekonomik kalkınmasında önemli bir role sahiptir. Üretim, istihdam ve teknolojik ilerle­menin kaynağı olan bu sektör, Türkiye’de ve dünyada çeşit­li sorunlarla karşı karşıya kal­maktadır. Aşağıda, sanayi sek­törünün başlıca sorunları ve bunlara yönelik çözüm önerile­ri ele alınacaktır.

Türkiye’de sanayi sektörünün sorunları

a) Yüksek girdi maliyetleri

Türkiye’de sanayi sektörün­de girdi maliyetleri, özellikle enerji ve hammadde fiyatları­nın yüksek olması nedeniyle ar­tış göstermektedir. Bu durum, sanayicilerin üretim maliyetle­rini artırmakta ve rekabet gücü­nü düşürmektedir.

b) Teknoloji ve inovasyon eksikliği

Türkiye’deki sanayi işletme­lerinin büyük bir kısmı, ulusla­rarası standartlara göre düşük teknoloji ile çalışmaktadır. Bu durum, üretimde verimliliği dü­şürmekte ve ülkenin katma de­ğerli ürün üretebilme kapasite­sini sınırlamaktadır.

c) Nitelikli işgücü eksikliği

Sanayi sektöründe yeterli bil­gi ve deneyime sahip nitelikli iş­gücü eksikliği yaşanmaktadır. Özellikle teknoloji odaklı sek­törlerde kalifiye eleman ihtiya­cı karşılanamamaktadır.

d) Yatırım finansman so­runları

KOBİ’lerin büyük bir kısmı, sermaye yetersizliği ve finans­mana erişimde yaşadığı zorluk­lar nedeniyle yatırımlarını sür­dürememekte veya yeni yatı­rımlara girişememektedir.

Türkiye’de sanayi sektörüne yönelik çözüm önerileri

a) Enerji ve hammadde ma­liyetlerinin düşürülmesi

Enerji maliyetlerinin düşü­rülmesi için yerli ve yenilene­bilir enerji kaynaklarının sa­nayi sektöründe kullanımını artırmaya yönelik teşviklerin sağlanması önemlidir. Ayrıca, hammadde temini için dışa ba­ğımlılığı azaltacak yerli üretim projeleri desteklenmelidir.

b) Teknolojik dönüşümün desteklenmesi

Sanayi sektörünün dijitalleş­mesi ve yüksek tekno­lojiye geçişinin des­teklenmesi gereklidir. Sanayicilere Ar-Ge teşvikleri sağlanmalı ve üniversitelerle sa­nayi işbirliği güçlen­dirilmelidir.

c) Eğitim ve istih­dam programları

Sanayide kalifiye iş­gücünü artırmak amacıyla mes­leki eğitim kurumları ve üniver­sitelerde sanayiye yönelik prog­ramlar yaygınlaştırılmalıdır. Özel sektör ile işbirliği yapıla­rak staj programları oluşturu­labilir.

d) KOBİ’lere finansal des­tek sağlanması

KOBİ’lerin finansmana eri­şimini kolaylaştırmak amacıy­la uygun faizli kredi ve teşvik programları oluşturulmalıdır. Ayrıca, devlet destekli yatırım fonları ile girişimcilerin proje­leri desteklenmelidir.

Dünya genelinde sanayi sektörünün sorunları

a) Küresel rekabet ve tica­ret savaşları

Dünyada sanayi sektörü, ar­tan küresel rekabet ve ticaret savaşlarından etkilenmektedir.

b) Çevresel sürdürülebilir­lik sorunları

Sanayi sektörü, çevreye zarar veren emisyonlar ve atıklar ne­deniyle çevresel sürdürülebi­lirlik açısından önemli sorunlar oluşturmaktadır.

c) Dijitalleşme ve otomas­yon

Dijitalleşme ve otomasyonun hızlanması, iş gücü yapısını de­ğiştirmekte ve bazı işlerin orta­dan kalkmasına neden olmak­tadır.

d) Hammadde kıtlığı

Dünya genelinde bazı ham­madde kaynakları sınırlıdır ve talebin artmasıyla hammadde fiyatları yükselmektedir.

Küresel sanayi sektörüne yönelik çözüm önerileri

a) Uluslararası ticaret iş­birlikleri ve anlaşmaları

Küresel rekabet ve ticaret sa­vaşlarının azaltılması için ülke­ler arası ticaret anlaşmaları teş­vik edilmelidir.

b) Yeşil enerji ve sürdürüle­bilir üretim teknikleri

Çevreye duyarlı üretim tek­niklerinin benimsenmesi ve ye­nilenebilir enerji kaynaklarının sanayi üretiminde kullanılması, çevresel sürdürülebilirliği sağ­lamak açısından önemlidir.

c) Dijital dönüşüm ve eği­tim

Otomasyon ve dijitalleşme­nin etkilerini yönetmek için sa­nayi çalışanlarına dijital beceri­ler kazandırılmalıdır.

d) Hammadde kaynakları­nın verimli kullanımı

Küresel ölçekte hammadde sıkıntılarını aşmak için geri dö­nüşüm teknolojilerine ve sür­dürülebilir tedarik zincirlerine yatırım yapılmalıdır. Döngüsel ekonomi uygulamaları teşvik edilerek kaynakların verimli kullanımı sağlanabilir.

Türkiye’de işsizlik sorunu ve çözüm önerileri

İşsizlik, hem Türkiye hem de dünya genelinde ekonomik ve sosyal etkileri olan önemli bir sorundur. Türkiye’de işsizlik, ekonomik büyümenin istih­dam yaratmadaki yetersizliği, nitelikli işgücü eksikliği, genç nüfusta iş bulma güçlüğü gibi sebeplerle gündemde kalmak­tadır.

1-Türkiye’de işsizlik oranları ve işsizlik türleri

Türkiye’de işsizlik oranları dönemsel olarak dalgalanmalar göstermektedir. Özellikle eko­nomik kriz dönemlerinde ve pandeminin etkisiyle işsizlik oranları yükselmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) veri­lerine göre işsizlik oranları genç nüfus arasında daha yüksektir. Türkiye’de işsizliği, türlerine göre incelemek gerekirse:

a) Yapısal işsizlik

Sanayileşme, teknoloji ve di­jitalleşme ile bazı meslekler önemini yitirmekte, bu nedenle insanlar beceri ve bilgi eksikliği nedeniyle iş bulmakta zorlan­maktadır.

b) Friksiyonel (Geçici) iş­sizlik

Kişilerin iş değiştirme süreç­lerinde ya da mezun olduktan sonra iş ararken yaşadığı geçi­ci işsizlik türüdür. Bu, daha çok eğitimli kesimde görülmekte­dir.

c) Genç işsizliği

Türkiye’de genç nüfus ara­sında işsizlik oranı oldukça yüksektir. Özellikle üniversite mezunu gençlerin iş bulmakta zorlanması, iş gücü piyasasına uyum sağlamada yaşanan zor­luklardan kaynaklanmaktadır.

d) Sezonsal işsizlik

Turizm, tarım gibi sektörler­de faaliyet gösteren işçilerin se­zonluk işlerde çalışması sonu­cu yılın belirli dönemlerinde iş­siz kalmalarıdır. Özellikle kırsal bölgelerde yaygındır.

2- Türkiye’de işsizlik sorununun nedenleri

a) Ekonomik büyümenin is­tihdam yaratmaması

b) Eğitim sistemi ve nitelik­li iş gücü eksikliği

c) Kadınların iş gücüne ka­tılımındaki düşüklük

d) Bölgesel kalkınma fark­lılıkları

3-Türkiye’de işsizliğe yönelik çözüm önerileri

a) ekonomik yapının çeşit­lendirilmesi

Ekonomik büyümenin tüm sektörlerde istihdam yaratacak şekilde yaygınlaştırılması sağ­lanmalıdır.

b) Eğitim sisteminin yeni­den yapılandırılması

Eğitimde mesleki ve teknik eğitim programlarına ağırlık ve­rilmelidir

c) Kadınların iş gücüne ka­tılımının teşvik edilmesi

Kadınların iş hayatına katılı­mını destekleyecek politikalar geliştirilmeli; esnek çalışma sa­atleri, çocuk bakım desteği gibi uygulamalar yaygınlaştırılma­lıdır.

d) Genç istihdamı için teş­vikler sağlanması

Gençlerin iş bulmasını kolay­laştıracak teşvikler artırılma­lıdır. Devlet destekli staj prog­ramları, gençlerin deneyim kazanarak iş gücüne adapte ol­malarına yardımcı olacaktır.

e) Bölgesel kalkınma prog­ramları

Bölgesel kalkınma farklılık­larını azaltmak amacıyla, deza­vantajlı bölgelerde iş imkanları yaratacak projelere öncelik ve­rilmelidir.

f) Esnek çalışma modelleri­nin yaygınlaştırılması

Uzaktan çalışma, yarı zamanlı çalışma gibi esnek çalışma mo­dellerinin teşvik edilmesi, işsiz­lik oranlarını düşürebilir.

Son söz: “Dürüstlük doğru olanı yapmaktır, Kimse bizi iz­lemiyor olsa bile” Jim Stoval

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar
Ekonomide senaryolar 02 Ekim 2024