Sanayi üretimi ve büyüme
Sanayi üretimi-büyüme ilişkisi çok yakın bir ilişkidir fakat net ihracatın büyümeye katkısının çok hızlı arttığı dönemlerde ilişki biraz bozulabilir. Elbette altın ihracatı olarak görülen kalemin ihracatımızın artış hızını çok yükselttiği -mesela her şey aynı kalırsa ikinci çeyrekte ihracat artış hızı yüzde 11.3'e çıkıyor ama altın hariç hız yüzde 4.8- ve dolayısıyla (net) ihracatın milli gelire katkısını da artırmış olduğu görülüyor. İlk çeyrekte altının büyümeye katkısı yüzde 0.7. Yani altın hariç yüzde 2.5 büyüme var. İkinci çeyrekteyse altın ihracat rakamları çok daha yüksek ve büyümeye yüzde 2.6 katkıda bulunabilir. Buradan hareketle ve altın ihracatının ikinci çeyrekte tepe noktasına gelip söneceği varsayılırsa, bu ekstra olay manşet 2012 yılının tamamında büyüme hızına yüzde 0.8 eklemiş olacak. İkinci çeyrek büyüme hızına böyle bakmak kaçınılmaz çünkü ikinci çeyreğin ilk iki ayının rakamları açıklandı. Önceki çeyreğe göre düzeltilmiş, geçen yılın aynı dönemine göre düzeltilmemiş (manşet) ve altın ihracatına göre düzeltilmiş şeklinde üç farklı tarzda bakmak mı gerekecek? İkinci çeyrekte manşet büyümeyi -altının "katkısı" dahil- yüzde 4.6 olarak tahmin ediyoruz. 2011 altın ithalatının ekstra kısmına bakarak yapılan hesaplamalara göre ihracatımızdaki altın etkisi Haziran sonunda bitiyor. İkinci çeyrekte ilk çeyreğe göre yaklaşık 3.5 kat etki olacak. Tersten bakalım: İkinci çeyreğin altın ihracatı ilk çeyrekte olsaydı yüzde 5 büyüme açıklanacaktı. Yani: (a) açıklanan (manşet) ilk çeyrek büyüme verisi yüzde 3.2 (b) altın hariç bakarsak yüzde 2.5 (c) lakin ikinci çeyrekteki masif altın ihracatı ilk çeyrekte olsaydı ilk çeyrek büyümesi yüzde 5 olacaktı. Bu noktadan sonra manşet büyümenin yüzde 4'e ulaşıp ulaşmayacağını tartışmak fazla anlamlı değil. Rahatlıkla ulaşacaktır çünkü yılın ikinci yarısında hem matematiksel olarak, hem de son gelişmelerin ışığında hızın artacağını tahmin edebiliriz. "Altınla düzeltilmiş büyüme" yüzde 4'e ulaşabilir mi? Tabii dış ticaret açığımız ve cari açığımız da ek altın ihracatımız kadar azalıyor.
Kredi gelişmelerine ek olarak son veri sanayi üretimi. Ve normal dönemlerde büyümeyle korelasyonu çok yüksek. Araştırma bölümümüzün saptamalarına göre 2005 temel yıllı sanayi üretim endeksi mayısta ortalama piyasa beklentisinin üstünde (CNBC-e anketi yüzde 3.2) yıllık yüzde 5.9 arttı. Son veriyle birlikte sanayi üretimi yılın ilk 5 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3.2 artmış oldu. Ham veriler bir önceki aya göre yüzde 7.5 artış gösterirken, mevsimsellikten ve takvim etkisinden arındırılmış veriler aylık bazda yüzde 1.1'lik bir artış gösterdi. Takvim etkisinden arındırılmış verilerle yıllık değişime bakıldığında sanayi üretimi yüzde 5.9 arttı. Mayıs endekslerine göre, en yüksek yıllık artış yüzde 7.3 ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme ve dağıtımı sektöründe kaydedildi. İmalat Sanayi sektörü endeksi yüzde 5.8, madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi yüzde 4.2 yükseliş gösterdi. İmalat sanayi üretimi Nisan ayına göre yüzde 7.7 arttı. Mevsimsellik ve takvim etkilerinden arındırılmış rakamlara göre bakıldığında imalat sanayisi aylık yüzde 0.8 artmış Yalnızca takvim etkilerinden arındırıldığında ise, imalat sanayi bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5.8 yukarıda. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre en yüksek yıllık artış yüzde 9.6 ile sermaye malı imalatında olurken, dayanıksız tüketim malı imalatı yüzde 7.8, ara malı imalatı yüzde 5, enerji yüzde 2.5 ve dayanıklı tüketim malı imalatı yüzde 2 artış gösterdi. Motorlu kara taşıtları imalatında ise geçen yıla göre yüzde 1.9'luk gerileme var ve şaşırtıcı değil. Ama diğer kalemler sanayi üretimi büyümeye ölçü olduğu ölçüde ikinci çeyrek için o kadar olumsuz değil.
Bunlar ne demek? İlk çeyreğin en kötüsü olduğunu düşünmek doğal. Orada manşet 3.2, altın hariç 2.5, ile tahmine yakınsadık. Altın dışarıda bırakılsa da yüzde 4 büyüme olabilir mi? Yılın ikinci yarısında yüzde 5.5 tutturulursa olabilir. Manşette yüzde 3.5-4.5 bandına gidiyoruz gibi. Cari açık biraz yükselecek ve bu hızla düşmeye devam etmeyecek. Ama cari açık düşsün diye veri durumda iç talebi tamamen öldürmenin anlamı da yok; çare değil.