Sanayi üretimi V'yi çizdi
Krizden çıkışın hangi harfle simgelenmesi gerektiği uzun süre tartışıldı, halen de bu tartışma sürüyor. Kimi L şeklinde bir tanımlamada bulundu; aslında bu, krizden pek de çıkış olmayacağını simgeliyordu, dibe inilecek ve orada kalınacaktı. Kimi V şeklinde bir çıkıştan söz etti. Krizin, yaşanacak dalgalanmalarla W şeklinde geride kalacağını savunanlar da oldu. Çoğunluk ise, krizin geniş tabanlı bir U yaşanarak geride bırakılabileceğini dile getirdi. U'nun tabanında dalgalanmalar yaşanacağını dile getirenler aslında U ile W karışımı bir çıkışı dile getirmiş oluyorlardı.
Hangi şekilde çıkılabileceğini tartıştığımız krizi bir bütün olarak algılamak ve değerlendirmek kadar, parça parça ele almak, yani temel iki kesim olan finans ve reel kesim boyutunda değerlendirmek de pek yanlış olmasa gerek. Hatta belki de değerlendirmeyi özellikle bu şekilde yapmakta yarar var. Örneğin, Türkiye'de finans kesiminde zaten bir kriz yok; sıkıntı tümüyle reel sektörde yaşanıyor. Dolayısıyla Türkiye ölçeğinde bakılan, bakılması gereken reel sektörün durumu.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun dün açıkladığı veriler, reel sektör açısından en önemli gösterge olan sanayi üretimindeki çıkışın sürdüğünü gösteriyor. Üretim, geçen yılın halen altında; ama birincisi geçen yılla olan fark daralıyor; ikincisi de bir önceki aya göre olan artış sürüyor.
Sanayi üretimi ocak ve şubat aylarında geçen yıla göre yüzde 21.3, yüzde 23.8 azalmıştı. 2008'e göre olan gerileme daha sonra her geçen ay azalmaya başladı. Yıllık gerileme oranı martta yüzde 20.8'e, nisanda yüzde 18.5'e, mayısta yüzde 17.3'e, son olarak dün açıklanan verilere göre de haziranda yüzde 9.7'ye indi.
Sanayi üretimi yılın ilk çeyreğinde geçen yılın yüzde 21.9 altında kalmıştı. İkinci çeyrekteki gerilemenin oranı yüzde 15.2 oldu. Altı ayın toplamındaki gerileme ise yüzde 18.5 olarak belirlendi.
Değerlendirmeyi hem bir yıl öncesiyle, yani aynı dönemle, hem de geride kalan aylarla yapmak gerektiğini bir kez daha vurgulayıp bu kez de önceki aylara göre olan duruma bakalım.
Bu şekilde yapılan değerlendirme, sanayi üretiminin geçen yılın ekim ayından bu yılın haziran ayına kadar olan dönemde tam bir V çizdiğini gösteriyor.
Sanayi üretim endeksi geçen yıl ağustos, eylül, ekim ve kasım aylarında 110 ile 114 arasında dalgalandı. Kasımdaki endeks 110.3 düzeyinde gerçekleşti. Aralıkta çok keskin bir düşüş yaşandı ve endeks 93.5'e indi. Gerileme bu yılın ilk iki ayında da sürdü ve endeks ocakta 88.5, şubatta 84.6 düzeyine geriledi. Şubattaki 84.6, sanayi üretim endeksinin dip noktası oldu. Daha sonra çıkış başladı. Sanayi üretim endeksi martta 96'ya, nisanda 97.4'e, mayısta 102.4 ve nihayet haziranda 109.9'a çıktı. Böylece, haziran ayında geçen yılın kasım ayındaki düzeye gelinmiş oldu. Yani sanayi üretimi yedi ayda tam bir V çizdi. Ya da başka bir ifadeyle sanayi üretimi V'yi çizdi. Hani darısı kriz içindeki diğer sektörlere, dercesine…
Ama sanayide V'nin çizilmiş olması, sorunun tümüyle geride bırakıldığını kesinlikle göstermiyor, rehavete kapılmamak gerek. Sanayi üretiminde önümüzdeki süreçte bir gerileme yaşanırsa, bu kez W söz konusu olacak demektir. Geçen yılın kasım ayı dikkate alındığında V olan üretim eğrisi, örneğin geçen yılın mayıs ayının halen çok altındadır ve bir geri çekilme halinde bu yılın haziranındaki düzey, W ile gösterilmeye başlanacak krizden çıkışta hareketin orta noktası halinde kalacak demektir.