Sanayi üretimi üçüncü çeyrekte niye mi negatif gelecek...
Dün bu köşede sanayi üretiminin üçüncü çeyrekte negatif geleceğini yazdık. Yaptığımız basit bir tahmindi yalnızca. Üçüncü çeyreğin ilk iki ayına ilişkin veriler elimizdeydi zaten, eylül ayında da nasıl bir gelişme yaşanmış olabileceğini iyi kötü tahmin etmek mümkündü, bütün bu verileri bir araya getirdik ve tahminimizi aktardık. Tüm göstergeler bizi, üçüncü çeyrekte sanayi üretiminin negatif geleceğine, yani geçen yılın aynı döneminin altında kalınacağına götürüyordu.
Ne felaket tellallığımız kaldı, ne ekonomide son yıllarda sağlanan başarıları görmezden geldiğimiz iddiası...
Aslında bizi felaket tellallığı yapmakla suçlayanlar, sanayi üretiminin bir çeyrek negatif gelmesini bir felaket gibi görüyorlarmış, bunu öğrenmiş olduk. Bir kere sanayi üretiminin bir ay ya da bir çeyrek negatif gelmesi hiç de felaket sayılacak bir durum değil. Önce bunu bir kaydedelim. Ayrıca, yine söylüyoruz, yine söylüyoruz; sanayi üretimi üçüncü çeyrekte çok büyük olasılıkla negatif gelecek, ama bu hiçbir şekilde bir felaket gibi algılanamaz. Bu, çok doğal bir gelişme.
Zaten, daha önce de dile getirdiğimiz gibi sanayide üretimin üçüncü çeyrekte geçen yılın altında kalması değil, üstünde gerçekleşmesi şaşırtıcı olurdu.
Sanayi üretiminin üçüncü çeyrekte negatif gelecek olmasına şaşanların ve bunun dile getirilmesinden rahatsızlık duyanların, belli ki bu çeyrekte yaşananlardan pek haberleri yok.
Bir kez daha tekrarlayalım, belki bu kez öğrenilmesi, kavranılması mümkün olur. Temmuz ve eylülün üçte biri tatille geçti. Bu, iki dini bayramın denk geldiği günler açısından takvimin bir cilvesi. Yani biz 90 günün kabaca 20 gününü, beşte birden fazlasını tatilde geçirdik. Bu bile tek başına üretimi önemli ölçüde aşağı çeken bir etken.
Haydi tatil neyse de, işgünü sayısı neyse de, 15 Temmuz'u yaşadık. İnsanların harcama yapmaktan kaçındığı, tüketim tıkanınca üretimde frene basılan bir süreç yaşadık... Darbe girişimi bile tek başına çok önemli bir etken değil mi...
Şimdi söyler misiniz, bunca etkenden sonra üçüncü çeyrekte üretimin artması mı normaldir, düşmesi mi?
Üretim eylülde ne kadar düşer?
İşgünü sayısı açısından önce temmuza bakalım. Bu yılın temmuzundaki işgünü sayısı, (hafta sonlarını düşerek söylüyoruz) geçen yılın neredeyse üçte bir altındaydı. Sanayi üretimi de arındırılmamış endekse göre yüzde 8.4 düşmüştü.
İşgünü sayısındaki düşüş, eylülde temmuzdaki kadar değil, daha az. Bu yılın eylülünde geçen yıldan yüzde 15 daha az işgünü mevcuttu. Dolayısıyla yalnızca işgünü sayısına dayanılarak bir tahmin yapılırsa, eylüldeki üretim düşüşünün, temmuzdaki boyutta olmayacağı rahatlıkla söylenebilir.
Kaba bir tahminle üretimin eylülde geçen yılın yüzde 5 dolayında daha az gerçekleşeceğini varsaysak, üçüncü çeyrekte üretim geçen yılın yüzde 3.5 altında kalacak demektir.
Zaten temmuz ve ağustos aylarındaki üretim, geçen yılın yüzde 2.7 altında.
En iyi olasılıkla eylül ayı sanayi üretiminin geçen yılki düzeyde gerçekleştiğini varsayabiliriz. Bu durumda bile üçüncü çeyrek üretimi, geçen yıla göre yüzde 1.8 azalacaktır.
Olasılıkta, en iyinin de iyisi var tabii ki! Eğer eylül ayındaki sanayi üretimi geçen yılın yüzde 5.5 üstüne çıkarsa, bu yılın üçüncü çeyreğindeki üretim, geçen yılla aynı düzeyde gerçekleşecektir.
Durum bu, her şey açık seçim ortada. Birileri ya rakamları okumayı bilmiyor, ya olan bitenden haberleri yok, ya okuduklarını anlama konusunda biraz yetersiz kalıyorlar.
Sanayi üretiminin geçen yılın altında kalacağını söylemekle, böyle bir tahminde bulunmakla ekonomide son yıllarda sağlandığı dile getirilen başarı arasında nasıl bir ilgi var, onu da hiç anlayamadık doğrusu. Biz dünkü yazımızda çok geriye giden, kapsamlı bir ekonomik değerlendirme yapmadık ki... Yalnızca üçüncü çeyreğe ilişkin sanayi üretimiyle ilgili tahminimizi dile getirdik.
Bizim görüşlerimizi yanlı bularak itibar etmeyenlere Kalkınma Bakanlığı'nın web sayfasında yer alan 2017-2019 dönemi orta vadeli programının üçüncü sayfasındaki 20 ve 21 numaralı bölümleri okumalarını öneririz.
