Sanayi üretimi 2016'ya hızlı girdi
Sanayi üretimi ocak ayında takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış hesaplama yöntemiyle aralık ayına göre yüzde 1 arttı. Sanayi üretiminde yıllık artışın ise iki yöntemle hesaplandığını biliyoruz. Bunlardan biri takvim etkisinden arındırılmış hesaplama yöntemi, diğeri ise hiçbir arındırmaya konu olmamış endekslerle hesaplanan değişim. İşte takvim etkisinden arındırılmış yöntemle bulunan değişim oranı ocakta sanayi üretiminin yüzde 5.6 arttığını gösteriyor. Takvim etkisinden arındırılmamış endekse göre bulunan üretim artışının oranı ise yüzde 3.6 düzeyinde.
Hep vurgulayageldik, bu oranların üçü de doğru elbette. Ama kullanım yerlerine göre tercih yapmak gerekiyor. Biz, "elle tutulur, sayılır, görülür" gerçek üretimi yansıttığı için takvim etkisinden arındırılmamış endeksle bulunan üretim düzeyini ve bundaki değişimi esas almayı tercih ettiğimizi hep dile getirdik. Çünkü takvim etkisinden arındırılmış endeksle bulunan üretim değişimi, "bu yıl ilgili ayda geçen yılki kadar çalışılmış olsaydı şu kadar üretim yapılabilirdi" mantığına dayanıyor. Yani ortada somut, gerçek bir üretimden çok, varsayıma dayalı bir üretim düzeyi söz konusu. Ama yine söylüyoruz, elbette bu oran da yanlış değil.
Takvim etkisinden arındırılmamış endeksle bulunan üretim düzeyi aydan aya çok büyük farklılık gösterebiliyor. Uzun dini bayramların bazı yıllar başka aylara denk gelmesi bu farklılıkta en büyük etken. Bundan dolayı geçen yılki sanayi üretiminde böyle bir eğilim görüldü. Örneğin ağustostaki yüzde 8.2'lik artıştan sonra eylülde yüzde 7.9'luk gerileme yaşandı, ardından ekimde tekrar bu kez yüzde 14.7 gibi çok yüksek bir üretim artışı ortaya çıktı.
İşte aydan aya ortaya çıkan bu farklılığın etkisini yok edebilmek için yeni bir endeks serisi oluşturduk ve sanayi üretimindeki değişime her ay için yıllık bazda bakmayı tercih ettik.
Yıllık artışın yönü de yukarı
Takvim etkisinden arındırılmamış endeksleri her ay itibariyle yıllık baza getirdik. Yani örneğin bu yılın ocak ayı için, geçen yılın şubat-aralık dönemi endeks toplamına bu yılın ocak ayı endeksini ekleyerek yıllık endeks bulduk. Sonra bulduğumuz bu endeksi, geçen yılın ocak ayı için aynı şekilde hesapladığımız endeksle kıyasladık. Bunu tüm aylara yaydık. Karşımıza çıkan tablo şunu gösteriyor.
Yıllık sanayi üretimi 2014 yılının aralık ayında yüzde 3.6 artış göstermişti. Daha sonraki dönemde bu yılın ocak ayına gelinceye kadar hep yüzde 3.6'dan daha düşük yıllık artışlar görmüştük. Yani 2014'ün aralık ayından sonraki dönemin en yüksek yıllık artışı bu yıl ocakta gerçekleşti.
Hele hele geçen yılın eylülü itibariyle yıllık sanayi üretimi artışının yüzde 1.9 olduğu dikkate alınırsa ocak ayında üretim artışının neredeyse ikiye katlanmış olduğu ortaya çıkıyor.
Yüzde 9'lardan inildi
Sanayi üretimindeki yıllık artış her ne kadar ocak ayı itibariyle yüzde 3.6 düzeyine çıkmış ve böylece son 13 ayın en yüksek oranı oluşmuşsa da, dört yıl öncesindeki düzeyin çok altında bulunulduğu gerçeği de göz ardı edilmemeli. Sanayi üretimindeki yıllık değişim, 2012 yılının ocak ayında yüzde 8.8 düzeyinde bulunuyordu. 2012'deki yıllık değişim, şubatta yüzde 8.1, martta yüzde 7.5, nisanda yüzde 6.9, mayısta yüzde 6.6 olarak gerçekleşmişti.
Sanayi üretimi 2011 yılında yüzde 10'un üstünde üretim artışı kaydetmiş ve bu hız 2012'yi de etkilemişti. Sonraki yıllarda üretim artışı doğal olarak hız kesti. Bu eğilimi grafikte çok kolaylıkla görme şansına sahibiz. Ama zaten sanayi üretiminin öyle her yıl çift haneli büyümesi de beklenemezdi.
Yıllıklandırılmış sanayi üretimindeki değişimin artışını ocak ayını izleyen dönemde de yavaş yavaş sürdürdüğü tahmin ediliyor. Aylık değişimde görülen çok hızlı dalgalanma yıllıklandırılmış hesaplamada zaten ortaya çıkmayacaktır. Yani ocak ayı için yüzde 3.6 olarak hesapladığımız yıllık üretim artışını şubatta ne yüzde 5-6 düzeyinde göreceğiz, ne yüzde 1-2 düzeyinde. Hem biz de bu dalgalanmayı yok etmek adına böyle bir yönteme geçtik ve bundan sonraki dönemde de zaman zaman yıllık orana yer vererek eğilimi izlemeye çalışacağız.
