Sanayi üretim göstergeleri hiç de fena değil

Sanayi üretim endeksini çok kişi farklı nedenlerle izler hale geldi.

- Sanayici için önemli olan üretimin artıp artmaması. Sanayiyi ne nedenle olursa olsun üretimde yavaşlama istemez.

- Ekonominin sorumlusu Ankara ise cari açık (döviz sorunu) korkusu ile ekonomiyi yavaşlatmaya kalktı. Talebi ve finansmanı sınırlayarak üretimi frenleme çabası içine girdi.

- Derken kriz ve durgunluk korkusu ile Ankara politika değiştirdi. Talebi ve üretimi canlandırmaya kalktı.

- Bu arada döviz fiyatları tırmanışa geçti. Üretimde girdi maliyeti arttı.

- İstihdam ve büyüme konusuna önem verenler üretimde gerilemeden endişe duymaya başladı.

İşte bütün bu nedenle farklı çevreler, sanayide üretim seviyesini ortaya koyan iki göstergeyi, kapasite kullanım oranı ile sanayi üretim endeksini dikkatle izliyor.

Merkez Bankası'nın kapasite kullanım oranları daha güncel. En son eylül oranlarını yayınladı.

- 2011 Ocak ayında sanayide kapasite kullanım oranı yüzde 74.6 idi. Haziranda 76.7,  temmuzda 75.4, ağustosta 76.1, eylülde 76.2 oldu.

- Yıl için en yüksek kapasite kullanım oranları 2007 Temmuz ayında yüzde 82.0 oranında, 2008 Haziran ayında 80.3 oranında, 2009 Aralık ayında 69.8 oranında 2010 Aralık ayında 75.9 oranında gerçekleşmişti.

- İmalat sanayiimizde kapasite kullanım oranı geçmiş iki yıla göre iyidir. Yıl içinde de devamlı artış göstermiştir. Yılbaşından bu yana artmıştır.

- Kapasite kullanım oranına göre imalat sanayiinde duraklama yoktur. Sanayi üretimi artmaktadır.

TÜİK tarafından dün ağustos ayı sanayi üretim endeksi yayınlandı.

- 2008 yılı üretimi 100 esası ile sanayi üretimindeki gelişmeleri yansıtan klasik sanayi üretim endeksi ağustos ayında 119.3 oldu.

Yıllık endeks ortalamaları 2007'de 114.8 olmuştu. 2008'de 114.2  oldu. 2009'da 102.9'a  geriledi. 2011'de 116.4 oldu.

- Geçmiş yıl ortalamalarına göre ağustos ayı sanayi üretim endeksi iyidir. Fakat yıl içinde aylık üretim endeksleri daha da yukarıda idi. Mart-temmuz arası endeks 127-128'lerde dolanmıştı. Temmuz ayında 128.4 olmuştu.

- Genelde sanayi üretimi önceki yıllara göre iyidir ama önceki aylara göre gerileme vardır.

- TÜİK'in mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretim endeksi ağustos ayı ayında 123.1 oldu. Bu endeks sayısı da geçmiş yılların ortalamasına göre yüksek bir üretimi işaret etmekte ama bir ay önceye göre üretimde yüzde 2.6 üretim gerileme olduğunu ortaya koymaktadır.

- Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış imalat sanayii (sadece imalat sanayii) endeksi ise ağustos ayında 121.0 olmuştur.

- Bu endeks rakamı da 2006 yılından bu yana yıllık ortalama imalat sanayii üretim çizgisinin üzerinde bir üretim gerçekleştirildiğini belirtmektedir. Ancak yıl içindeki endeks sayılarının gerisindedir.

- Mevsim ve takvim etkisin den arındırılmış imalat sanayi endeksine göre imalat sanayiinde üretim temmuz ayında yüzde 1.9 artmışken, ağustos ayında yüzde 2.3 oranında gerilemiştir.

- Aylık olarak gerileme vardır ama imalat sanayiinde toplam üretim seviyesi geçmiş 6 yılın yıllık ortalama üretim seviyelerinin üzerindedir.

Sanayi üretim endekslerine bakarak sanayide duraklama başladı, sanayi üretimi geriliyor denilebilir mi?

Bu konuda kesin bir değerleme yapılamaz. Ancak geçmiş yıllara ve yılın önceki aylarına göre eğilimin yönü konusunda tahminlerde bulunulabilir.

2011 yılında sanayi üretiminin geçmiş yıllara göre iyi olduğu bir gerçek. Yılbaşından bu yana aylık olarak iniş çıkışlar var ama ciddi ve sürekli bir gerileme eğilimi belirtisi henüz yok. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış endekse göre yılbaşından temmuza ufak gerilemeler görülüyor. Temmuzda bir ay önceye göre yüzde 1.9 artış gerçekleşiyor, ağustosta yüzde 2.3 azalma var.

Demek ki sanayi üretiminin gerileme durumunu belirlememiz için bir ay sonraki endeks sayılarını bekleyeceğiz. Merkez Bankası Kapasite Kullanın Oranı göstergesi ile eylül ayında bir ay önceye göre kapasite kullanımında artışı işaret ettiğine göre, eylül ayı üretim endeksinde ciddi bir gerileme görülmeyebilir.