Sanayi sanayi olalı böyle üretim görmedi!

Aslında ekimin gelişi eylülden belli gibiydi, ama yine de kabul etmek gerekir ki böylesine bir üretim performansı gerçekleşeceği hiç beklenmiyordu. Ekim ayındaki sanayi üretimi, takvim etkisinden arındırılmamış haliyle geçen yılın aynı ayına göre tam yüzde 14.7 arttı. Bu oran, 2011'in ocak ayındaki yüzde 19.1'den sonraki en yüksek oran. Ama kabul etmek gerekir ki, 2011'in ocak ayındaki bu artış, 2010'un çöküşü üstüne gelmişti, dolayısıyla yalnızca oranları kıyaslamak pek doğru değil. Yine hatırlatalım, yüzde 19.1 artış gerçekleşen 2011'in ilk ayında, sanayi üretim endeksi ancak 101.9'a çıkmıştı.

Oysa şimdi dört buçuk yılı aşkın sürenin üretim artış rekoru kırıldığı gibi 2010 bazlı yeni seri endekse göre üretim rekoru da kırılmış durumda. Önemli olan da bu zaten. İşte bu yüzden "Sanayi sanayi olalı böyle üretim görmedi" diyoruz ya...

Ekim ayındaki sanayi üretim endeksi 133.9 olarak gerçekleşti. Bu, sanayi üretiminin şimdiye kadar ulaştığı en yüksek düzey. Sanayi üretimi genellikle aralık aylarında rekor kırardı. Üretim daha önce en yüksek düzeye, 130.3'lük endeks değerleriyle geçen yılın aralık ve bu yılın haziran aylarında çıkmıştı. Ama ekimde, 133.9'a ulaşıldı ve şimdiye kadarki en yüksek üretim düzeyine erişilmiş oldu.

Sanayi üretiminin en önemli ayağı olan imalat sanayi üretimindeki artış yüzde 16.1'i buldu. İmalat sanayi endeksi de 137.5 ile rekor düzeye ulaştı.

İşgünü sayısının etkisi var

Uzun süreli Ramazan ve Kurban Bayramları, bu yıl sanayi üretiminde keskin dalgalanmalar yarattı. Eylül ayında geçen yıl 26 olan işgünü sayısı bu yıl 22.5 güne inmiş, sanayi üretimi de bundan etkilenerek yüzde 7.9 düşmüştü.  

Daha önce de değinmiştik; Kurban Bayramı tatilinin son iki yıl farklı aylara denk gelmesi, sanayi üretiminde bir ivme sağlayacaktı. Kurban Bayramı geçen yıl ekim, bu yıl ise eylül ayına denk geldi. Bayram dolayısıyla geçen yıl ekimdeki işgünü sayısı 22'de kaldı. Bu yılın ekiminde ise 25.5 işgünü vardı. Yani işgünü sayısında tam yüzde 16 artış söz konusuydu ve bunun üretime önemli ölçüde yansıması bekleniyordu. Nitekim beklendiği gibi de oldu. 

Bu arada, eylül ve ekim aylarında sanayi üretimini dalgalandıran işgünü sayısı farklılığının kasımda sona erdiğini hatırlatalım. Geçen yıl olduğu gibi bu yıl da kasımda 25 işgünü var. Dolayısıyla kasım ayında ortaya çıkacak fark, tümüyle gerçek üretim değişimini göstermiş olacak.

Bu arada, ekimde takvim etkisinden arındırılmış üretim artışının geçen yıla göre yüzde 4.6 düzeyinde gerçekleştiğini de belirtelim. 

On aylık artış yüzde 3.1

Sanayi üretiminde ekim ayında yüzde 15'e yakın artış gerçekleşmesine rağmen, ilk on aydaki artış yüzde 3.1 oldu. Bu oran, geçen yılın aynı döneminde yüzde 4.1 olarak belirlenmişti.

Sanayi üretiminde geçen yılın tümünde 2013'e göre kaydedilen artış yüzde 3.6. Bu yıl son iki aydaki üretim düzeyi, yani endeks, ekimdeki gibi 133.9 olursa, yıl ortalamasındaki artış 2014'teki gibi yüzde 3.6 düzeyinde gerçekleşecek.

Endeksin kasım ve aralıkta 133.9 olmasının, geçen yıla göre kasımda yüzde 6.7, aralıkta yüzde 2.8 artış anlamına geldiğini de belirtelim.

Asgari ücret sorunu

Sanayide 2015'in nasıl kapatılacağı iyi kötü belli artık. Ya 2016 ve sonrası ne olacak, sorun burada. Konu malum, asgari ücret ve onun doğuracağı sorunlar. Herkes biliyor ki asgari ücretin yüzde 30 artırılıyor olması yalnızca asgari ücretle çalışanları etkilemeyecek. Halen asgari ücretin üstünde, örneğin 1200 lira alanların ücreti de otomatik olarak 1300 liraya çıkacak. Ama bu kesim, bu artıştan haklı olarak hoşnut kalmayacak. Hatta hatta, 1500 lira alanlar da, 2000 lira alanlar da...

Bu ayrıca tartışılması, ele alınması gereken bir konu. Ama asgari ücretin, gelecek yıl sanayiyi en çok sıkıntıya sokacak, en büyük darboğaz nedenlerinden biri olacak konuların başında geldiğini de söylemek gerekiyor. 

Yani biz son aylarda ağırlıkla takvim etkisinden kaynaklanan üretim artışına bakarak sanayideki sorunları geride bıraktığımızı ve önümüzde dikensiz bir gül bahçesi uzandığını zannedersek, fena yanılırız.