Sanayi devleri bu karneyle 2019’u çok zor geçirir
İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) sanayinin en büyük 500 kuruluşu ve ikinci 500 kuruluşu araştırmaları yayınlandı.
Her iki rapor da sanayinin en büyük kuruluşları için 2018’in çok zor geçtiğini ortaya koyuyor.
Ağır borç yükü sanayi devlerinin belini bükerken, iç pazardaki daralma nefeslerini kesiyor. Sanayinin birinci ve ikinci en büyük 500 kuruluşunun temel büyüklüklerine bağlı oranları ile Üretici Fiyatları Endeksi’ndeki (ÜFE) 12 aylık ortalama artışa göre reel artış hızlarına baktığımızda, karne özetle şöyle:
● SATIŞ GELİRLERİ: Sanayinin hem birinci, hem de ikinci liginde gerek üretimden satışlarda, gerekse net satışlarda, 2017’ye göre ciddi bir performans kaybı var. Üretimden satışlardaki 12 aylık ortalama ÜFE’ye göre reel artış hızı birinci 500’de yüzde 15’ten yüzde 5.91’e, ikinci 500’de yüzde 13.06’dan yüzde 0.61’e düşmüş.
Kurlarda özellikle yılın ikinci yarısında yaşanan aşırı artışa rağmen dolar bazında ihracat artışı 2017’nin bile altında kalmış. Özellikle ikinci 500, ihracatını neredeyse hiç artıramamış. 2017’de ihracatını yüzde 16.90 artıran ikinci 500’ün 2018 ihracat artışı sadece yüzde 0.70. Ekonomide ve reel sektörde yaşanan ciddi ekonomik sıkıntıların, ikinci 500’ün kur artışından yararlanarak ihracatını artırabilmesinin bile önünü kesmiş.
İhracat miktarını yıllık ortalama kur ile TL’ye çevirerek hesapladığımız iç satışlarda ise tam bir durgunluk var. İhracat hariç net satışlardaki reel artış birinci 500’de yüzde 0.92, ikinci 500’de yüzde 0.57.
● BORÇ YÜKÜ: Aşırı borç yükü, sanayi devlerinin performansı önündeki en büyük engel olmaya 2018’de de devam etmiş. Birinci 500’de yabancı kaynakların toplam aktiflere oranı yüzde 62.94’ten yüzde 67.04’e çıktı. Böylece borçlar özkaynakların 2 katına aştı.
İkinci 500’de borçların toplam aktiflere oranı yüzde 66.19’dan yüzde 62.43’e geriledi. Ancak bunun da ana nedeni, ikinci 500’deki sanayi kuruluşlarının, birinci 500’dekileri göre borç bulmakta ciddi şekilde zorlanmasıydı. Bu durum ikinci 500’ün üretim, ihracat ve istihdam performansının birinci 500’e göre çok daha kötü olmasını yol açtı.
● KARLILIK: Bir yandan iç pazardaki hızlı daralma, diğer yandan hızla artan faizi yükü, sanayi devlerinin karlarını eritti. Vergi öncesi kar ÜFE’ye göre reel olarak birinci 500’de yüzde 16.47, ikinci 500’de yüzde 4.34 azaldı. Birinci 500’ün faiz ve amortisman yükü, dönem karının 1.21 katını buldu. Bu oran ikinci 500 için 1.59 kat düzeyine çıkıyor.
Bilanço ve gelir akımlarındaki bu sağlıksız gidiş, 2019’un sanayi devleri için 2018’den de zor geçeceğine işaret ediyor. Bu gidişle ikinci 500’de başlayan istihdam kaybı, birinci 500’e de sirayet edebilir. Bu da hem ekonomik hem de sosyal sorunların daha da ağırlaşması demek.