Sanayi de değişmeli
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Araştırması’nın 2018 yılına dair sonuçları açıkladı. İlk 3 yine değişmedi. Üretimden satışlara göre yapılan sıralamaya göre; TÜPRAŞ yine ilk sıradaki yerini korudu. Sanayi sektörü başta olmak üzere Türkiye ekonomisinin büyümesinden yatırım iklimine, ihracatından finansmana kadar pek çok alandaki bilgileri içeren bu araştırma sonuçlarına göre, Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun 2017 yılında 652.7 milyar TL olan üretimden net satışları, geçen yıl yüzde 34,5 artışla 878 milyar TL’ye çıktı. Bu hızlı büyümede, fiyat artışlarının yanı sıra döviz kurlarındaki yükselmenin ihracat gelirlerinde yarattığı artış da önemli bir rol oynamış oldu. Üretimden satışlarda 2018 yılında da reel büyüme eğilimi devam etmekle birlikte yüzde 11,8’e geriledi ve 2017 yılında yüzde 19 olan reel büyümenin altında kaldı. İSO500 kuruluşlarının ihracatta kaydettiği yüzde 11’lik artışın yanında, yaratılan katma değerde yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerin payının ve Ar-Ge yapan firmaların sayısının artması sevindirici bir gelişme olarak kaydedildi. Ancak değişmeyen bir durum ise İSO500 şirketlerinin finansman maliyetlerindeki yükseliş olurken, satışların artmasıyla birlikte borçlanma maliyetlerinin de arttığı gözlerden kaçmadı.
Araştırma sonuçlarını değerlendiren İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, “Türk sanayisi en zor şartlarda dahi kendi ana faaliyetinde sahip olduğu birikim ve dayanıklılık gücüyle üretimini başarıyla sürdürüyor. Üretim ekonomisinin ve ona verilen desteğin her geçen gün daha da nitelikli bir konuma gelmesiyle finansal tablolardaki görüntü de orta vadede pozitife dönecektir. İSO 500’de üretimden satışlar cirosuyla listeye girebilme alt bandının 309 milyon TL’den 414 milyon TL’ye yaklaşmıştır. Öte yandan ihracat yapmayan şirketlerin İSO 500 arasına girmekte artık zorlandığı listemizde; 30 yıl önce 398 olan ihracatçı şirket sayısının bugün 464’e yükseldiği görülmektedir. Bu şirketlerin Türkiye ihracatı içindeki payı da sürekli olarak yükseliyor. 2017 yılında yüzde 41,1 olan bu pay 2018 yılında yüzde 42,8’e yükselirken, sanayi ihracatı içindeki pay da yüzde 42,8’den yüzde 44,5’e yükselmiş durumdadır” diyerek ihracatın da kaçınılmaz olduğunu vurgulamış oldu.
Listede TÜPRAŞ’ı yine bir Koç Holding kuruluşu olan Ford Otomotiv izledi. Ford’un 31 milyar TL’lik üretimden satışlarıyla elde ettiği dereceyi, 23,6 milyar TL ile Toyota Otomotiv izledi. Listenin ilk 10’ununda tek değişiklik, 2017 listesinde 4’üncü sıradaki Tofaş’ın 5’inciliğe gerilemesi, 5’inci sıradaki Oyak-Renault’un ise 4’üncülüğüne yükselmesi oldu. Sıralamada Arçelik AŞ. 6’ncı, İskenderun Demir ve Çelik AŞ 7’nci., Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları T.AŞ 8’inci, İçdaş Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım Sanayi AŞ. 9’uncu gelirken, Hyundai Assan Otomotiv San. ve Tic. AŞ. ise 10’uncu sırada yer aldı. Mercedes 12’nci, Petkim Petrokimya Holding A.Ş 13’üncü, Vestel Elektronik San. ve Tic. AŞ. ise 14’üncü büyük sanayi kuruluşu oldu. Vestel Beyaz Eşya ise 21’inci sırada yer aldı.
Sanayi önemli, katma değerli sanayi daha da önemli. Bazen katma değer bacalı sanayide iken, bazen bir tek makinası dahi olmayan, bacasız sanayi diye adlandırdığımız hizmet üretimlerinde. Dünyadan birkaç çarpıcı örnek verelim. Bugün Türkiye’nin 1 numarası TÜPRAŞ’ın birinci sırada yer almasına sebep olan verisi, üretimden satışları ve bahse konu rakam 79 milyar TL. Çakılı tek bir çivisi olmayan UBER’in değeri 120 milyar dolar iken, Google’ın değeri tam 860 milyar dolar. Her yıl ortalama %25 büyüyen Amazon’un ise değeri 895 milyar dolar. Dikkatinizi çekerim rakamlar dolar ve şirketlerin cirosu değil, bugünkü ederi. Üretici olan Apple’a baktığımızda ise değeri 1 trilyon dolara ulaşmış durumda.
Borsadaki şirketlerimizin toplam değerinin henüz 1 trilyon Türk Lirası’na ulaşmadığını düşündüğümüzde, Apple tek başına tüm şirketlerimizin neredeyse 6 katı bir değere sahip. Yukarıda isimlerini saydığımız veya sayamadığımız tüm sanayi şirketlerimiz elbette bizim gururlarımız. Ama bizim mutlak surette gururlanacağımız; dünya liginde sıralamaya girecek bu boyutta markaları çıkartmamız artık kaçınılmaz. Ekonomiyi düzlüğe çıkartmak istiyor isek, doğru hedeflerle yol almamız olmazsa olmazımız.