Samsun’da, Geleneksel Gümrükleme Modelinin Değişimi tartışıldı
Gümrük ve Ticaret Müfettişleri Deneği tarafından 11 Nisan tarihinde, Samsun Ticaret ve Sanayi Odası, Karadeniz İhracatçı Birlikleri ile Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğünün ev sahipliğinde düzenlenen panelde, küresel ticaret süreçlerinin hızlandırılması ve Gümrük 4.0 gibi konular tartışıldı. Panel, Ticaret Bakan Yardımcısı Sayın Rıza Tuna Turagay ve Samsunlu pek çok iş insanının katılımıyla, Vergi Konseyi Başkanımız Sayın Erdal Çalıkoğlu’nun moderatörlüğünde gerçekleşti.
Data, yeni petroldür
Ünlü matematikçi Clive Humby, “data is new petol” diyerek data konusuna dikkat çekti. Gerçekten de son 10 yılımıza baktığımızda çok ciddi dijital platformların gelişmesine şahit oluyoruz. “Akıllı” olarak adlandırılan birçok uygulama ile karşı karşıyayız. Örneğin Amazon hiç bir insanın çalışmadığı bir market işletiyor. Daha düne kadar kişisel birçok veriye erişmek oldukça zahmetli iken şimdi e-devlet sayesinde erişmek neredeyse dakikalar alıyor.
Bu zamana kadar dataları etkin kullanan şirketlerin daha öne çıktığı ve maliyet yarışında daha başarılı olduğu görüldü. Dijital platform, dış ticaret işlemlerinde güvenilir bir data ile beyanın doğru yapılmasına olanak sağlıyor. Çünkü bir gümrük beyannamesinde bazı verilere erişememekten kaynaklanan hatalar, gümrük işlemine taraf olan herkes için hem zaman hem de parasal maliyet oluşturuyor. Bilinçsizce yapılan hata şirketler açısından olmayan bir maliyet kalemi olarak çıkar. Planlanmayan bir maliyet kaleminin de sonuçları maalesef olumsuz olabilir. Bu durum aynı zamanda gümrük idaresinde de bir iş yükü ortaya çıkarıyor. Bir çok kez karşılaştık, gümrük idaresinin veya ihracatçı birliğin doğru veriyi dahilde işleme izin belgesine yansıtamadığı için istemeyerek idari para cezaları tatbik etmesine (meşhur söz: haklısınız ama yapacak bir şey yok)…
Data işleme konusu gümrük işlemlerinde birçok tarafı ilgilendiriyor. Şirketler açısından bakıldığında beyanı doğru yaparak doğru vergi ödemek ve aynı zamanda bu açıdan çalışanın doğru beyan yapmasını sağlayacak minimum veriyi sağlamak (çalışanı korumak açısından) oldukça önemli oluyor.
Gümrük 4.0 uygulamaları artıyor
Son dönemde kamuda çok ciddi anlamda gümrük 4.0 uygulamaları hayata geçiriliyor. Tek pencere, GETT-AP, YYS şirketlerin ithalatta kağıtsız beyanname kullanmaları, e-ihracat gibi. En son olarak da bütün ihracat işlemlerinde kağıtsız beyanname uygulaması başlıyor. Bu noktada başta ihracat işlemleri olmak üzere tüm gümrük işlemlerinin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi ve beyannameye ekli belgelerin elektronik olarak temininin sağlanması için “kağıtsız gümrük” projesinin yürütüldüğü ve yaygınlaştırıldığı görülüyor. Hatta bu aşamada elektronik ortamda işlem gören "Dahilde İşleme İzin Belgeleri"nin kağıt ortamında beyanname ekinde aranmaması için sistemsel düzenlemeler yapıldığı biliniyor.
Aslında yeni Gümrük Kanunu ile bu dijital uygulamaların önemi daha artacaktır. Çünkü bu Kanun YYS şirketlerine ciddi anlamda gümrük işlemlerini idare adına yapma yetkisi veriyor. Öz değerlendirme, gümrük vergilerinin düzenli ödenmesi gibi.
Ne yapmalı?
Aslında yapılacak konu belli. Birçok gümrük işlemlerine taraf kişilerin yeni gümrükleme modeline hazırlanmaları gerekiyor. Çünkü gümrük idaresi geleneksel gümrükleme modelini yavaş yavaş terk ediyor. Yeni Gümrük Kanunu ile de gümrükleme süreçlerinin çok farklı bir yere doğru gideceğini tahmin etmek çok da zor olmayacaktır.