S&P'nin not artışı "ofis açılışı" hediyesi mi?
İtalya'nın notunu kıran uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's (S&P) Türkiye'nin "Yerel Para-Türk Lirası Notu"nu yükseltti.
Bu ekonomiyi dışarıdan değerlendirenleri, Türkiye'de riske girecekleri az da olsa olumlu etkileyeceği için Türk ekonomisi için iyi, sevinilecek bir gelişmedi.
- Türkiye'nin yerel para birimi kredi notunun 'BB'den 'BBB-'ye, "Yatırım Yapılabilir" seviyeye çıkarılması "Türk Lirası'na yatırım yapın, iyidir" anlamına geliyor.
- "BB" olan döviz cinsi kredi notunu "teyit" etti. Eskisi gibi bıraktı. Bu, Türkiye'nin döviz cinsi kredi notunun hâlâ yatırım yapılabilir seviyenin altında tutulması demektir. Küresel piyasalarda önemli olan, döviz notunun "yatırım yapılabilir seviye"de olmasıdır.
İyimserler, yerel para cinsi kredi notunun yükseltilmesinden peşinden döviz kredisi notunun da yükseltileceği bekleyişinde.
İyimser olmayanlar bu not artışını "S&P'den ofis açılışı öncesi Türkiye'ye not jesti" (Vatan, Ekonomi, 21 Eylül 2011, sayfa 7) olarak değerlendiriyor. Bu tür değerleme yapanlar S&P'nin Türkiye ofisinin açılması öncesi bu not artışını açılık hediyesi kabul ediyor.
S&P açıklamasında Türkiye'nin döviz kredisi notunun (1) Ekonomideki soğuma beklendiği gibi giderse, (2) Cari açık azalırsa, (3) Yapılan reformlar ile mali dengeler güçlenirse (4) Finansal sektördeki istikrar korunursa yükseltileceğine işaret ediliyor.
Döviz kredisi notu yükselişinin önemi var. Döviz kredisi notu yükselirse (1) Bugüne kadar Türkiye'ye yatırım yapamayan yatırım ve emelli fonlarının yatırım yapmalarının önü açılacak. (2) Türkiye daha ucuz vade ile ve daha uzun vade ile döviz kredisi kullanabilecek (3) Türkiye'ye sadece sıcak para gelmeyecek, uzun vadeli fonlar, yatırımlar da Türkiye'ye akacak.
Yerel Para/Türk Lirası kredi notunun yükseltilmesi (olumlu/moral etkisi dışında) doğrudan olarak sadece TL yatırım yapacak yabancıları ilgilendirecek.
- Yabancılar yüksek faiz cazibesinde yurtdışından döviz getiriyor. Bozduruyor. Hazine bonosu, tahvil satın alıyor. Türk Lirası mevduat repo yapıyor.
- Yurtdışında Türk Lirası ile satılan borç senetleri var. Bunların da faizi yüksek. Döviz bozdurarak bunlardan satın alanlar da var.
S&P döviz cinsi notumuzu yükseltmediğine göre, kim döviz bozdurarak Türk Lirası'na yatırım yapar? Daha önce doları 1.50 TL'den bozduranlar şimdi dışarı çıkmaya kalksa Türk liralarını dolara 1.80 TL'den çevirecek. Yarın dolarını 1.80 TL'den bozduran, 2.0 TL'den doları geri alma riskini üstlenebilir mi?
O halde, S&P Türk Lirası'na yatırım yapın derken döviz riski tehlikesini görmüyor. Demek ki, bugün doları 1.80 TL'den bozduranların riskle karşılaşmayacakları, dolar fiyatının artmayacağı, gerileyeceği tahmin ediliyor.
Eğer gerçekten S&P bu mesajı veriyor ise üzerinde önemle durulması gereken bir mesajdır.
Kredi değerleme kuruluşlarının kredi notunun dışarıyı nasıl etkilediği bir yana içeriyi çok, hem de çok etkilediği anlaşılıyor. Önceki gün S&P'nin açıklaması haberini bizim piyasalar önce "döviz notunun da yükseltildiği" şeklinde algıladı. Borsadaki yükseliş yüzde 5'i aştı. Dolar 1.78'in altına geriledi. Daha sonra yerel para ve döviz notunun birbirinden ayrıştırıldığı öğrenilince, borsada ve döviz fiyatında düzeltmeler görüldü.
Merkez Bankası'nın önceki gün yaptığı faiz toplantısı ile ilgili haberler S&P'nin haberinin gölgesinde kaldı.
Merkez Bankası faiz oranlarında veya bankaların zorunlu karşılık oranlarında herhangi bir değişiklik yapmadı. Toplantı ile ilgili açıklamalarda da bugüne kadarkilerden farklı bir mesaj verilmedi.
Bütün bunları nasıl değerlendireceğiz: (1) Bütün bunlar olumlu göstergelerdir. (2) Piyasayı, yatırımcıları olumlu etkileyecektir. (3) Bunlar ekonomide olumlu gelişmenin aynaya yansımasıdır. (4) Önemli olan üretimin, istihdamın artması, ekonominin büyümesidir. (5) Döviz fiyatlarındaki artışın olumsuz etkisi üzerinde fazla durulmamakta, cari açığı küçülteceği beklentisi moralleri yükseltmektedir. (6) Şu anda Türk ekonomisinin sorunu dışarıdan kredi bulamamak değildir. Arayış, daha ucuz fiyatla daha düşük maliyet ile fon kullanmaktır.