Şampiyonlar Ligi servet dağıtmaya devam ediyor!
2012-13 sezonu dahil Şampiyonlar Ligi’nin kuruluşundan bu yana UEFA’nın kulüplere dağıttığı tutar 8 milyar 559 milyon euroya ulaştı. UEFA’nın kulüplere ödediği para geçen yirmi yıl içerisinde tam yüzde 2382 oranında bir artış kaydetti. Kulüplerin ortalama gelirleri ise 1 milyon 19 bin eurodan 28 milyon 320 bin euroya kadar yükseldi.
Kısacası, Şampiyonlar Ligi kulüplere servet dağıtmaya devam ediyor.
Bu sene dağıtılan toplam tutar milyar euroya yaklaştı
UEFA 2012-13 itibariyle kulüplere 409 milyon eurosu TV yayın ve pazarlama havuz gelirlerinden olmak üzere toplam 904.6 milyon euro parasal ödül verdi. Bu tutar, bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 20’lik bir artışa karşılık geliyor. 2011-12 sezonunda kulüplere UEFA’nın dağıtmış olduğu tutar 754.1 milyon euro civarındaydı.
En fazla para Juventus’a gitti
UEFA’nın “2012-13 Sezonu itibariyle kulüplere dağıtılan para” tablosuna göre, en fazla parayı kazanan kulüp, 65.3 milyon euroluk geliriyle İtalyan futbol devi Juventus oldu. Geçen senenin şampiyonu Bayern Münih’in kasasına ise toplam 55.1 milyon euro girdi.
Kulüp başına ortalama gelir 28.3 milyon euro
Kulüp başına ortalama kazanç geçen yıla göre yüzde 20 artarak 28.3 milyon euro olarak gerçekleşti. Geçen yıl kulüp başına düşen ortalama tutar 23.5 milyon euroydu. Ortalama gelirin üzerinde 12 kulüp varken, ortalama gelirin altında kalan kulüp sayısı bu yıl 20’ye ulaştı. Geçen yıl ortalama gelir 23.5 milyon euro olarak gerçekleşmiş, 16 takımın geliri ortalamanın altında kalmıştı.
En fazla gelir elde eden kulüplere bakıldığında, tüm kulüplerin beş büyük ligden geldiğini görüyoruz. Kulüplerin gelir sıralaması aşağıda görülüyor.
Gelirde ilk 15 kulüp beş büyük ligden
Bu tabloya göre ilk 15’de yer alan tüm kulüpler beş büyük ligden geliyor. Ülkemizi temsil eden Galatasaray ise 2012-13 sezonunda kazandığı toplam 27 milyon 782 bin euro parasal gelir ile 16. Sırada yer alıyor.
İlk 15’te yer alan kulüpler (kulüplerin %47’si), toplam gelirin %68’ini (yaklaşık olarak 613.4 milyon euro) kendi aralarında paylaşırken, geriye kalan 17 kulüp ise 291.2 milyon euroyu paylaştılar.
Galatasaray’ın toplam gelirleri ise 24.782 bin euro olarak gerçekleşti. Elde ettiği gelir itibariyle 16. Sırada bulunan Galatasaray’ın toplam gelirlerinin yaklaşık %79’luk kısmı sportif performans ve katılım bonusundan gelirken, kalan %21’lik geliri ise TV yayın ve pazarlama havuz gelirlerinden geliyor.
Dağıtılan toplam parasal ödül içerisinde en fazla payı %7’lik payı ile Juventus alırken, temsilcimiz Galatasaray’ın toplam gelirden aldığı pay yüzde 3’te kaldı. Geçen yılın şampiyonu Bayern Münih ise 55 milyon euroluk geliriyle ikinci sırada yer alıyor.
En fazla gelir TV ve pazarlama havuzda
UEFA’nın dağıtım tablosuna göre toplam gelirin yüzde 45.3’lük kısmı TV yayın ve pazarlama havuz gelirlerinden oluşuyor. Geçen yıla göre yüzde 20’lik artışla, 341.1 milyon eurodan 409.6 milyon euroya büyüyen bu gelirlerin dağıtımı, lokal yayıncıların bu havuza katılımlarıyla orantılı olarak o ülke kulüpleri arasında pay edilerek dağıtılıyor.
Ülkemizde Şampiyonlar Ligi’ne doğrudan giden kulüp, bu gelirin yüzde 60’ını, ön eleme oynayarak gruplara kalma başarısı gösteren kulüp ise yüzde 40’ını alıyor. Eğer, Şampiyonlar Ligi’ne tek takımımız gidiyorsa, toplam tutarın tamamını alıyor.
UEFA TV yayın ve pazarlama satış gelirlerini nasıl dağıtıyor?
UEFA Şampiyonlar Ligi TV Yayın ve Pazarlama Havuz Gelirleri (UEFA bu gelire Market Pool diyor), UEFA’nın maçların naklen yayın haklarını satışından elde ettiği gelirlerden oluşuyor. UEFA Şampiyonlar Ligi gelirlerini her ülkede lokal yayıncı kuruluşlara çeşitli pazarlık ya da ihale usulü genellikle üç yılık olmak üzere satıyor. Görünüşte fiyat arz ve talebe göre oluşuyor. Avrupa’da bu satışların ne kadar fiyata sonuçlandığını kimi yayıncı kuruluşlar açıklarken, kimisi ise bunu bir ticari sır olarak saklıyor. UEFA ise, ne yıllık finansal, ne de başka raporlarında bu ihale bedellerini açıklamıyor. Dolayısıyla, UEFA’nın bu konuda yaklaşımı şeffaflıktan uzak.
Bu satıştan gelen bedeller, o ülkenin havuzundan gelen paralar olarak UEFA’nın Şampiyonlar Ligi tv yayın ve pazarlama gelirleri havuzunda toplanıyor. Lokal yayıncı kuruluşun, bu yayın hakları için yılık olarak ödemiş olduğu tutar, toplam havuzda biriken tutara oranlanarak, o ülke takımlarına belirli oranlarda pay edilerek dağıtılıyor.
Havuz gelirleri neden azaldı?
Mevcut dağıtım tablolarına göre Türkiye’nin UEFA Market Pool gelirleri içindeki payı 2011-12 sezonunda yaklaşık %3.5 ile %3.8 arasında değişirken, 2012-13 sezonu itibariyle bu oran %1.8 olarak gerçekleşmiştir.
Bunun temel nedeni: 2012 Mart ayı içinde yapılan Şampiyonlar Ligi yayın ihalesinde, bu ihale bedelinin geçmiş yıllara nazaran daha düşük bir bedele alınmış olmasından kaynaklandığını düşünüyorum. Dolayısıyla, 2012-15 sezonları için ihalede oluşan fiyat, geçmiş yıların fiyatının altında kalınca, otamatikman Türkiye’nin UEFA Şampiyonlar Ligi havuzuna katılım tutarı da düşük kaldı ve bu nedenle bizim UEFA Şampiyonlar Ligi Market Pool içindeki porsiyonumuz küçüldü. Bu da, kendisini bu şekilde pratikte somutlaştırdı.
İhale bedeli neden düşmüş olabilir?
Futbolumuzda yaşadığımız kaos, belirsizlik ve UEFA’nın olası cezai yaptırımları gibi benzeri sebepler nedeniyle, Türk futbolseverinin Şampiyonlar Ligi’ne ilgisinin giderek azalacağı, bu yüzden gelirlerin eskisi gibi yüksek oluşmayacağı düşüncesiyle, 2012 Mart’ın da yapılan ihaleye, rekabeti ve fiyatı artıracak şekilde daha fazla yayıncının iştirak etmemiş olabileceğini, bu nedenden dolayı da, “oluşan yeni pazar fiyatı”nın beklenenden daha düşük çıkmış olabileceğini tahmin ediyorum.
Bu beklentiye uygun oluşturulan stratejiye UEFA’nın da ikna olmasıyla, çok değerli bir “mal”, çok uygun fiyata üç yılığına ihaleye katılan yayıncılara UEFA tarafından satılmıştır. Bunun ticari ve hukuki olarak bir sakatlığı bulunmamakla birlikte, oluşan bu yeni durum iktisadi olarak kulüplerimizin aleyhine olmuştur.
Havuza iştirak payının düşmesi, Türk takımlarının bu havuzdan önümüzdeki üç yıl içinde alacağı “Market Pool” gelirlerinde, geçmiş yıllara göre önemli bir düşüşe neden olmuştur ve olacaktır. Bu da, Türk Futbol kulüplerinin bu kupada rekabet gücünü olumsuz etkileyecektir.
Futbol pastası ve UEFA’nın gelirleri arttı ama Galatasaray’ın havuz gelirleri düştü!
Bu sezon itibariyle UEFA’nın gelirlerinde ve Avrupa futbol pazarındaki büyümeye paralel olarak, TV yayın ve pazarlama havuz gelirleri yüzde 20’lik bir artış kaydetti. Bu nedenle, bu gelirlerin biriktiği havuzdan kulüplere geçen yıla göre yüzde yirmi daha fazla para dağıtımı gerçekleşti. Ancak, ülkemiz şampiyonu olarak Şampiyonlar Ligi’ne katılan Galatasaray’a aktarılan TV yayın ve pazarlama havuz gelirlerinde ise bir önceki sezona göre yaklaşık yüzde 60’lık bir düşüş yaşandığı gözlemleniyor.
Nitekim, ülkemizi Şampiyonlar Ligi’nde 2011-12 sezonunda temsil eden Trabzonspor’un TV yayın ve pazarlama geliri olarak aldığı tutar, o yıl 12 milyon 858 bin euro olarak gerçekleşmişti.
Galatasaray’ın bu sezon (2012-13 itibariyle) TV yayın ve pazarlama havuz gelirlerinden aldığı pay %1.29 olarak gerçekleşirken, geçen sezon Trabzonspor’un bu gelirden aldığı pay %3.8 civarındaydı.
Galatasaray’ın bu sezon alacağı TV yayın ve pazarlama havuz gelirlerinde olası bir gelir kaybı yaşanmamış olsaydı, Galatasaray’ın Market Pool gelirleri 15.5 milyon euro civarında olacaktı.
Bu durumda Galatasaray’ın toplam parasal gelir kaybı yaklaşık 10.2 milyon euroya ulaşıyor ki; bu tutar, Galatasaray’ın bu sezon itibariyle Şampiyonlar Ligi’nden kazandığı gelirin %41’ine karşılık geliyor.
