Sakin İşletmeler (3 ) Ekonomiyi canlandırır!

Geçen iki yazımızdan beri sizlerle Doç. Dr. Senem Göl Beşer, Doç.Dr. Ayşe Begüm Ötken ve Doç.Dr. Elif Yolbulan Okan ile Sakin (Cüce) işletmeler konusundaki sohbetimizi anlatmaya devam ediyoruz. Sakin işletmeleri önce yaşça büyük, en az üç kuşaktır var olan, uzun süre değişmeyen bir şirket büyüklüğünde, az sayıda çalışanı ve ürün çeşitliliği olan, yerel ölçekte yani belli bir coğrafi pazarda faaliyet gösteren, yıllarca ayakta kalırken sahiplerine de tatmin edici bir hayat standardı sunan, doğaya ve topluma saygılı işletmeler olarak tanımlamayarak başlamış, büyümeme tercihi ve etik duruşu tartışmıştık.

Ekip bunlarla yetinmiyor Elif Yolbulan Okan araştırma grubu olarak bu çalışmalara devam edeceklerini söylüyor:

“Anadolu'daki akademisyen arkadaşlarımızda yerel işletmelerin örnekleri çok var, onlarla birlikte çalışacağız. Cumhuriyet döneminden bugüne devam eden işletmeler var. Mesela Kayseri’de bir tüccarın annesi adına yaptığı bir kitapçık var, annesi ve babasının ticarete dair sözlerini bir araya getirmişler. O kadar hoş lafl ar var ki esasında biz Philip Kotler onu demişti bunu demişti değil, yerelde ne demişler ona bakmamız lazım. Kayserili tüccarlar meşhurdur, nelere inanarak, neleri önemseyerek büyümüşler, nerelerde hatalar yapmışlar. Bunları da öğrenmemiz gerek.

Bu coğrafyanın gerçeklerini anlatmak gerekiyor!

Ayşe Begüm Ötken eğitim sisteminden hatta kendi anlattıklarından memnun olmadıklarını anlatıyor. Söylediğine göre rekabet eğitim sisteminin önemli bir teması ancak işbirliğinden neredeyse hiç söz edilmiyor. “Sürekli rekabet ve büyüme konuşuluyor. Bu zihniyet yerel olmayı engelliyor, sadece küreselleşebilirseniz büyürsünüz, bunun için de rekabetçi olmanız gerekiyor. Derslerdeki kavramlarımızın içinde ne türetim var, ne de sakin. Müşteri memnuniyeti gibi olumlu kavramlar dahi karlılık üzerinden tanımlanıyor, dolayısıyla müşteri memnuniyeti sadece kar yarattığı sürece arzulanıyor” diyor Ötken. Yolbulan Okan ise şöyle ekliyor: “Üniversitede yönetici yetiştiriyoruz, girişimci yetiştiriyoruz, lider yetiştiriyoruz. Ancak Facebook, Starbucks, Coca Cola örnekleri, vakaları anlatarak yerel liderler yetiştirmek mümkün değil. Bizim yerel örnekleri çoğaltmamız, kriz yaşayarak batanları da anlatmamız gerekiyor. Hangi krizi, nasıl atlattılar? Bu coğrafyanın gerçeklerini anlatmak gerekiyor!”

“Şüphesiz sakin işletmeler işletme sahibine huzurlu stressiz bir çalışma ortamı, tatmin edici bir gelir, ustalaşmaktan ve gelenekten alınan zevk ve vicdanı rahat derin bir uyku sağlıyor da ülkeye ne faydası var?” diye sorduğumda ise hep bir ağızdan atlıyorlar “Kendi kendine yeten bir ülke olabiliriz, bağımsızlığımıza ve özgürlüğümüze destek olur, tarım ve gıda gibi bazı sektörler başta olmak üzere ekonomiyi canlandırır, güçlü değer döngüleri oluşturulur. Ancak bunun gerçekleşmesi için, küçük işletmeleri ilgilendiren bürokrasinin yalınlaşması gerekiyor. İlgili devlet kurum ve yetkililerine, sakin işletmelerin yerel ekonomilere olacak faydalarının çok net anlatılması gerekiyor. Sakin işletmelerin gelişmesi için teşvikler verilmeli, örneğin yerel değer zincirlerini kurmak konusunda bir teşvik modeli geliştirilebilir.”

Üç dinamik, öncü ve bilgili kadın akademisyenle yapılan uzun sohbet umut doluydu. Umut sadece onların simgeledikleri gelecek ve öğrencilerine aşıladıkları etik duruş ve değerlerde değildi, yeni ekonominin aktörlerini nasıl gördükleri ile ilgiliydi, büyümeyi değil insanı ve doğayı seçen işletmelerdeydi. Dünya yeniden şekilleniyor, güç küçüğe, yerele ve dayanışma ağlarına kayıyor, gelecek kaçınılmaz bir biçimde sakin sakin geliyor. Benzer değerleri paylaştığımız ve işletmeler arası ekonomiyi ekolojik ve sosyal açıdan adil ve döngüsel yapmaya çalıştığımız Türetim Ekonomisi için de bu durum umut veriyor...

Benim işletmem sakin işletme tanımına az çok uyuyor veya ben de büyümemeyi fakat sürdürülebilir ve sağlıklı olmayı tercih ediyorum diyorsanız lütfen uygar@ good4trust.org adresine bir e-posta gönderin.

___________________________

KAYNAKÇA:

Bianchi, C. & Winch, G. W. (2006). Unleashing growth potential in 'stunted' SMEs: insights from simulator experiments. International Journal of Entrepreneurship and Small Business, 3(1), 92-105

Göl Beşer, S., Ötken, A. B., Okan Yolbulan, E. (2018) Bir Tercih Olarak “Büyümeme”: Cüce Şirketler. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, KAÜİİBFD Cilt, 9, Sayı 18, 2018 DOI:10.9775/kauiibfd.2018.028

Martin, R.L. (2019) The High Price of Eff iciency. Harvard Business Review, Jan-Feb, 42-55.

Özesmi, U. (2019) Prosumer Economy: Being Like a Forest. arXiv:1903.07615v1 [econ.GN]