Sağlıkta dönüşümün külfeti SGK’ya, nimeti hastanelere
Tartışmalı şehir hastaneleri projesi ile bir üst faza geçen sağlıkta dönüşüm planı, 2005 yılında Düzce’de pilot uygulama olarak başlamıştı. 2006’da 10 ile genişleyen plan, daha sonra tüm illere yayıldı.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2017 yılı sağlık harcamaları istatistikleri, sağlıkta dönüşüm planının 12 yıllık bilançosunu ve sistemdeki dengeleri ne yönde değiştirdiğini de ortaya koyuyor:
* Yatırımlar hariç cari sağlık harcamaları 12 yılda yüzde 293 arttı. Bu sürede sağlıktaki enflasyonun yüzde 70 olduğunu dikkate alırsak yüzde 131’lik bir reel artış var. Kişi başına cari sağlık harcamasındaki 12 yıllık nominal artış yüzde 235, reel artış ise yüzde 97.
* 12 yılda hanehalkının cari sağlık harcamaları yüzde 183 artarken, merkezi devlerin harcamaları yüzde 216, yerel yönetimlerin harcamaları ise yüzde 272 artmış. Buna karşın SGK’nın sağlık harcamasındaki artış yüzde 442’yi bulmuş.
* Sağlıktan gelir elde eden aktörlerden ayakta bakım hizmeti veren serbest doktorlar ve kliniklerin gelirleri yüzde 204, eczane ve perakende sağlık gereçleri satanların geliri yüzde 175 artmış. Buna karşın hastanelerin gelirindeki artış yüzde 452 ile diğerlerinin 2 katından daha hızlı artmış.
* Hastanelere SGK’dan giden para yüzde 608, ailelerin bütçesinden giden para yüzde 835 artmış.
* Toplam cari sağlık harcamalarında hanehalklarının payı yüzde 24.18’den yüzde 17.38’e, merkezi devletin payı yüzde 26.36’dan yüzde 21.14’e gerilerken, SGK’nın payı yüzde 40.40’tan yüzde 55.64’e fırlamış.
* Cari sağlık harcamalarından gelir elde eden aktörlerin paylarına baktığımızda dengeler şöyle değişmiş: Ayakta bakım hizmeti sunan serbest doktor ve kliniklerin payı yüzde 16.90’dan yüzde 13.10’a, eczane ve perakende sağlık gereçleri satanların payı yüzde 37.04’ten yüzde 25.89’a düşmüş. Ama hastanelerin payı yüzde 38’den yüzde 53.17’ye fırlamış.
* SGK’nın harcamalardaki payı 15.23 puan artarken, hastanelerin gelirden aldığı pay buna denk ölçüde 15.17 puan artmış. Ailelerin sağlık harcamasından hastanelerin aldığı pay yüzde 12.30’dan yüzde 40.63’e fırlamış.
* Sonuç olarak AKP’nin sağlıkta dönüşümü SGK’nın yükünü ve açıklarını artırırken, bundan tek nemalanan taraf hastaneler olmuş. Şehir hastaneleri projesinin bu süreci daha da hızlandıracağını söyleyebiliriz.
