Sağlıkta dönüşüm cebimize nasıl yansıdı?
2005 yılından bu yana sağlıkta bir dönüşüm programı uygulanıyor. Bu dönüşümün vatandaşlar, sağlık çalışanları, Sosyal Güvenlik Kurumu, kamu hastaneleri, üniversite hastaneleri, eczaneler, ilaç şirketleri gibi çok tarafı var. Her bir taraf dönüşümden farklı şekillerde etkileniyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayınladığı sağlık harcamaları istatistikleri bu dönüşümün ekonomik olarak tarafl ara nasıl yansıdığını görmemize yardımcı oluyor. Sağlıkta dönüşümün başlatıldığı 2005 yılı öncesi ile 2013 yılı verilerini karşılaştırdığımızda sağlıkta dönüşümün sağlık harcamaları boyutunda tarafl ara nasıl yansıdığını izleyebiliyoruz. Sağlıkta dönüşümün 9 yıllık uygulamasının sonucunda sağlık için yapılan harcamalarda kimin cebinden daha fazla para çıkmaya başladığı, kimin cebine daha fazla para girmeye başladığını görmek mümkün. Önce kimin cebinden daha fazla para çıkmaya başladığına bakalım. Söz konusu 9 yılda yatırımlar hariç cari sağlık harcamaları yüzde 179 artmış. Devletin cari sağlık harcamaları yüzde 121, yerel yönetimlerin harcamaları yüzde 55 artmış.
Harcamaları en fazla artan taraf ise yüzde 254’lük artışla Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK). SGK’nın harcamalarındaki artışta hastanelere yaptığı ödemeler baş rolü oynuyor. Hastaneleri elinden alınan SGK’nın hastane harcamalarındaki artış yüzde 316.
Enflasyonu dikkate alırsak cari sağlık harcamaları 9 yıllık reel artış yüzde 125. SGK’nın harcamaları reel olarak yüzde 187 artarken merkezi devletinki yüzde 79, yerel yönetimlerin harcaması yüzde 25 artmış. Vatandaşın harcamalarındaki artış yüzde 134 ile merkezi devletin harcamalarındaki artıştan 13 puan daha hızlı.
Vatandaşın harcamalarındaki reel artış da yüzde 89 ile merkezi devletin 10 puan üzerinde. Vatandaş açısından hastanelere verilen parada çok hızlı bir artış var. Vatandaşın hastanelere harcadığı para 9 yılda yüzde 807 artmış durumda. Buradaki reel artış da yüzde 476’yı buluyor.
Buradan anlaşılacağı gibi sağlıkta dönüşüm, SGK ile vatandaşın cebinden çıkan paranın göreli olarak daha fazla artmasına yol açmış.
Paranın nereye gittiğine bakacak olursak bu dönüşümden en karlı çıkan kesimin hastaneler olduğu görülüyor. Cari sağlık harcamaları 9 yılda yüzde 179 artarken, ilaçtaki artış yüzde 107, ayakta bakım hizmeti harcamalarındaki artış ise yüzde 145 düzeyinde. Buna karşın hastane harcamalarındaki artış yüzde 266 ile diğerlerine büyük fark atıyor.
Bu arada sağlık harcama kalemleri arasında 9 yılda en yüksek fiyat artışının da hastanede olduğunu belirtelim. 12 aylık ortalamalarla sağlıkta 9 yılda ortalama enfl asyon yüzde 23.63, ilaçta yüzde 3.42, ayakta bakım hizmetlerinde yüzde 34.98 olurken hastanede yüzde 57.64’ü buluyor.
