Sadeleştirme rafta, ücret artışı ve fiyatlama davranışları tezgahta

Merkez Bankası, adeta kestirip attı bu sefer. Faize dokunmadı dokunmaya da, "Sadeleştirme dedik diye bunu başımıza kakıyordunuz, ondan da vazgeçiyorum" anlamında bir suskunluğu tercih etti. Para Politikası Kurulu'nun dünkü toplantısından sonra yapılan açıklamada, daha önce defalarca sözlü olarak da dile getirilen, açıklamalarda da yer verilen faizin sadeleştirilmesi konusuna değinilmedi bile. 

Para Politikası Kurulu'nun aralık ayı toplantısından sonra yapılan açıklamada, "Kurul, küresel para politikalarındaki normalleşmenin başlaması ile birlikte oynaklıklarda gözlenen düşüşün kalıcı olması halinde önümüzdeki toplantıdan itibaren para politikasındaki sadeleşme adımlarına başlanabileceğini değerlendirmiştir" denilmişti.

Bu kez dünkü toplantının açıklamasında aynı bölüme gelindiğinde yalnızca "Kurul, yılın başından itibaren artan küresel oynaklığı ve ocak enflasyon raporu öngörülerini değerlendirilmiştir" denilmekle yetinildi.

Sadeleştirme bu koşullarda gerekli mi?

Yani faizin sadeleştirilmesi şimdilik rafa kalkmış oldu. Neydi sadeleştirmeden kasıt; gecelik faizde Merkez Bankası'nın yüzde 10.75 olan fonlama oranı ile yüzde 7.25 olan borçlanma oranını birbirine yaklaştırmaktı. Haftalık repo ihale faiz oranının yüzde 7.50 olduğunu da hatırlatalım. Koridor iki türlü daraltılabilirdi, Merkez Bankası ya fonlama oranını aşağı çekecekti ya da borçlanmada uyguladığı faiz oranını artıracaktı.

İyi de, Merkez Bankası'nın elinde her gün farklı düzeyde belirleyebildiği bir faiz var. Ağırlıklı ortalama fonlama maliyetinden söz ediyoruz. Bu faiz de son dönemde hep yüzde 8.9 dolayında seyrediyor. Dolayısıyla Merkez Bankası'nın yüzde 7.25 ile yüzde 10.75'i birbirine yaklaştırıp fonlama maliyeti için kendi hareket alanını daraltması zaten ne kadar akıllıca olurdu ki...

Hele bu konjonktürde... Koridor mevcut haliyle 3.5 puan. Merkez bunu daha aşağı çekse, fonlama maliyetini oluşturma konusunda eli zayıflardı. Yani 4 şeritli yolu 2 şeride düşürmek gibi bir durum olurdu. Dış gelişmelere bağlı olarak faizin hızla artırılması ya da düşürülmesi gerektiğinde Para Politikası Kurulu'nun olağanüstü toplanıp yeni bir oran belirlemesi yerine, şimdi 3.5 puan gibi bir koridor içinde istenilen faiz zaten oluşturuluyor. Dolayısıyla sadeleştirme adı altında bandın daraltılması zaten pek doğru bir karar olmazdı. 

Durum böyleyken şu meşhur sadeleştirme kavramının niye ortaya atıldığı ve aylarca sakız gibi çiğnendiği de bir soru olarak duruyor ortada. Bir başka ifadeyle sadeleştirmenin şimdi rafa kaldırılmış olması mı hata, yoksa ta başta böyle bir kavramın gündeme getirilmiş olması mı hataydı?

Enflasyon vurgusu

Para Politikası Kurulu'nun açıklamasında dikkat çeken bir başka yön de enflasyona dönük vurgular. Sıkı duruşun korunacağına dönük olarak hep tekrarlanmakta olan görüş ifade edilirken, detayda dikkat çeken bazı konuların var.

Daha önce "Birikimli döviz kuru hareketlerinin çekirdek enflasyon eğilimindeki iyileşmeyi geciktirdiği" belirtilmişken, bu kez "Artan maliyet unsurlarının bu iyileşmeyi sınırladığı" belirtiliyor. 

Asıl dikkat çeken ise açıklamaya ilk kez giren "ücret gelişmeleri" ve "fiyatlama davranışları" kavramları. Ücret gelişmelerinden neyin kastedildiği çok açık elbette. Asgari ücrete ve emeklilere yapılan ekstra zamdan söz ediliyor. Çok açık biçimde dile getirilmese de, bu zamların enflasyon üstünde hem doğrudan etkisi olacağı vurgulanmış oluyor, hem de "fiyatlama davranışları" yönüyle etkide bulunacağına dikkat çekiliyor. 

Geçtiğimiz günlerde açıklanan revize orta vadeli programda enflasyon hedefinin yüzde 6.5'ten yüzde 7.5'e çıkarılması da zaten bu ekstra zamların bir sonucuydu. Her ne kadar Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, daha önce enflasyonda hedefin yüzde 5 olduğunu, ancak asgari ücretteki artış yüzünden hedefin yüzde 6.5'e yükseltildiğini söylemişti ama öyle görünüyor ki o 1.5 puanlık artış yetmedi. Ya da zaten beklenti aslında yüzde 5 değil yüzde 6.5 düzeyindeydi de, asgari ücret yüzünden yeni bir artışa gitmek gerekti.