Sadece para politikası ile olmuyor mali politikanın desteği gerekiyor
Kriz sonrası, bozulan ekonomileri düzeltmeden sorunlu kuruluşlar olarak merkez bankaları öne çıktı. Ardından da merkez bankası başkanları "kurtarıcı" koltuğuna oturtuldu.
-Merkez bankaları "para politikaları" ile ekonomileri krizden çıkarabilir mi?
- Ekonomiler sadece para politikası ile krizden çıkabilir mi? Maliye politikaları gündeme güç gelmiyor .
- Para politikaları ile maliye politikaları arasındaki uyumu kimler sağlar?
Şimdilerde bu sorulara cevap aranıyor.
ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Ben Bernanke, geçen hafta New York'ta yaptığı bir konuşmada, merkez bankalarının başarılı bir para politikası yürütmesinin yanı sıra finansal istikrarı sağlamak için de çaba göstermesi gerektiğini vurguladı.
Yaşanan finansal sadece para politikaları ile çıkılamayacağının görüldüğüne işaret etti.
ABD Merkez Bankası için finansal istikrarın sağlanmasına gösterilen önemin para politikasının yürütülmesi ile eşit öncelikte olması gerektiğinin altını çizen Bernanke,
- Krizin ortaya koyduğu mali denetim ve düzenleme eksikliklerinin ya da yetersizliklerin düzeltilmesi gerektiğini belirtti.
- Finansal krizin mali istikrarın sürdürülmesinin güçlü para politikası kadar kritik önemde olduğunu gösterdiğine dikkati çekerek, ''Krizden önce uzunca bir zaman, mali istikrar genellikle para politikasının küçük ortağı olarak görüldü. Kriz, finansal istikrarın sürdürülmesinin para politikası kadar kritik bir sorumluluk olduğunu gösterdi'' dedi.
Bernanke bu konuşmasında bir yanda, para politikalarına olan eleştirileri göğüslemeye çalışırken, öte yanda mali politika desteği arayışını sergiliyor.
Çünkü kriz sonu öyle bir hava oluştu ki, merkez bankaları piyasaya ne kadar çok miktarda para sürer, faizi ne kadar aşağıya çekerler ise ekonomiler o kadar çabuk sağlığa kavuşacak.
Bu arada piyasaya para sürülmesine rağmen üretimin harekete geçmemesi, ekonominin sağlığa kavuşmaması dikkatlerden kaçtı.
Piyasaya para sürmek açıkları kapatmayı amaçlıyor ama, öte yanda maliye politikasındaki başarısızlık açıkları büyütüyor.
Maliye politikası ile açıkları kapatmaya dönük çabalar ise kamu oyu kadar parlamentolar tarafından da tepki ile karşılanıyor.
Örnek ortada. Hemen her ülkede merkez bankaları piyasaya para sürünce, faizi düşürünce alkış alıyor. Maliye bakanlıkları bütçeleri denkleştirmek, açıkları kapatmak için kemer sıkmaya kalkınca kıyamet kopuyor.
Sonuç olarak piyasaya akıtılan paralar finans kesiminde paraya takla attırarak para kazananların kârlarını artırırken, üretimden para kazananlar harekete geçemediklerinden kriz şartları atlatılamıyor.
Para bollaştıkça ekonomilerin tek göstergesi faiz, borsa, banka sisteminin kârlılığı oluyor. Üretim ve büyüme göstergeleri unutuluyor.