Sadece büyüme değil, gelir dağılımı da tehdit altında

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı 3. çeyrek büyüme verileri, üretici sektörlerin hızla durgunluğa sürüklendiğini ortaya koyuyor. 3. çeyrek büyüme verilerinin ortaya koyduğu gerçek sadece ekonomideki durgunluk ve daralma tehdidi değil. Veriler, ekonomideki kötü gidişin yanında, zaten kötü olan gelir dağılımının daha da bozmakta olduğuna işaret ediyor.
3. çeyrek gayrısafi yurtiçi hasıla (GSYİH) verilerine bu pencereden baktığımızda gözüken manzara şöyle:

* Emek kesiminin toplam GSYİH’dan aldığı pay, geçen yılın aynı dönemine göre 0.59 puan gerileyerek yüzde 28.85’ten yüzde 28.27’ye düştü. Ücretli çalışanların, sektörlerin toplam GSYH’sından aldıkları pay ise 0.91 puanlık kayıpla yüzde 32.47’den yüzde 31.56’ya düştü.

* Ücretlilerin yaratılan katma değerden aldıkları paya sektör sektör baktığımızda, emek kesimi aleyhine gelişmeler daha da belirginleşiyor.

* Ekonominin omurgası olan sanayi sektöründe ücretlilerin yarattıkları katma değerden aldıkları pay 4.16 puanlık ciddi bir düşüşle yüzde 35.85’ten yüzde 31.69’a indi.

* Hizmet sektörlerinin ana gövdesini oluşturan ticaret, ulaştırma, depolama, konaklama ve yiyecek hizmetlerinde ücretlilerin yarattıkları katma değerden aldıkları pay 2.76 puan azalarak yüzde 30.99’dan yüzde 28.22’ye düştü.

* En yüksek kaybı, payları 8.17 puan birden düşen mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetlerindeki emekçiler yaşadı. Bu sektörde yaratılan katma değerde ücretlilerin payı yüzde 46.57’den yüzde 38.40’a düştü.

* Finans ve sigortacılık sektöründe ücretlilerin payı da 5.56 puanlık bir düşüşle yüzde 38.85’ten yüzde 33.21’e geldi.

* Emekçilerin sektörlerinde yarattıkları katma değerden aldıkları payın çalışan başına düşen miktarına bakarsak, en temel sektörlerde emekçilerin gelirinin reel olarak hızla daraldığını görüyoruz. Çalışan kişi başına ücret ödemeleri TÜFE’ye göre reel olarak sanayide yüzde 7.10, ana hizmetlerde (ticaret, taşımacılık, depolama, konaklama, yiyecek hizmetleri) yüzde 3.52, kamu yönetimi eğitim, sağlık ve sosyal hizmetlerde yüzde 11.41 düştü.

* Bu veriler sadece gelir dağılımındaki gidişin kötü olduğunu ortaya koymakla kalmıyor, bu gelişme, büyümenin seyri açısından da kötü bir haber. Çünkü ücretlilerin gelirindeki bu aşınma, önümüzdeki süreçte iç talebi de vuracağı için büyümeyi de ciddi ölçüde sarsacak bir faktör.