Rüzgar YEKA’sı neler kazandıracak?
Türkiye enerjide dışa bağımlılığı azaltma çabalarını derinleştiriyor. Yerli ve yenilenebilir kaynaklardan daha fazla yararlanmanın yolları tek tek devreye sokuluyor. Yerli kömürü ithal kömür ve doğalgazın yerine ikame etmek bunlardan biri. Ama en çok dikkat çekenler hem ithal ve yerli kömür hem de ithal doğalgaz kullanımını azaltacak yenilenebilir yerli kaynaklar. Yani rüzgar ve güneş. Sadece enerji kaynağı değil, enerji ekipmanlarında da dışa bağımlılıktan kurtulma kaygısı ağır basıyor.
Bu amaçlarla Mart ayı içinde yenilenebilir kaynak alanı (YEKA) güneş lisans ihalesi yapıldı. 1000 MW’lik santral kurulacak. Ama isteklilerden yerli ekipman kullanımı ile yerli teknoloji için Ar-Ge çalışması yapmaları da isteniyor.
Şimdi sırada YEKA rüzgar lisans ihalesi var. Halen rüzgar enerji santrallerinde elektrik üretmek için gereken kaynak, yani rüzgar yerli ve yenilenebilir. Ama ekipman daha çok ithal.
YEKA rüzgar ihalesi kapsamında kurulacak 1000 MW’lik rüzgar santrali yatırımda yüzde 65 yerli ekipman girdisi kullanılması gerekecek. Rüzgar türbinleri kule, kanat ve rotor denilen üç ana kısımdan oluşuyor. Bu kısımların her biri yüzlerce, binlerce farklı parçanın bir araya getirilmesiyle ortaya çıkarılıyor. YEKA ihalesi, işte bu binlerce farklı parçayı uluslararası standartta üretecek yerli işletmeleri gerekli kılıyor. Üretimi hiç olmayan parçaların üreticisi ortaya çıkacak, üretimi bulunan ürünler konusunda da işletmeler kendilerini rüzgar santralinin gerektirdiği uluslararası yüksek standartlara taşıyacak. Yani bu basit bir lisans ihalesi değil, ekipman yerlileştirme, yerli teknoloji geliştirme, yan sanayi kolları oluşturma operasyonu adeta.
Bu yüzden herhangi bir enerji yatırımı gözüyle de bakılamaz. İlk YEKA ihalesinde işi üstlenecek yatırımcıların çalışacağı, yüzlerce farklı yerli işletme olacak. Bu işletmelerin kendi standartlarını yukarı taşıması, ileride yerli bir sermayedarın, ben yerli türbin üreteceğim dediği zaman elinin altında Türkiye’deki deneyimli ve belirli kaliteye sahip yüzlerce işletmeyi etrafında toplayabilecek.
Ancak rüzgar enerjisi alanındaki şirketlerin şu anda gündeminde pek öne çıkmayan bir konu var. Onlarca şirketin, iki yıl önceki 3 bin MW’lik rüzgar lisans başvuru sürecindeki başvuruları söz konusu. Şimdi YEKA ihalesini kazanacak oyuncuların oyun sahasıyla 3000 MW’lik YEKA oyun sahalarının kısmen çakışma ihtimali bulunuyor. Oysa şirketler iki yıl önceki başvurularına konu sahalar için milyonlarca liralık geliştirme harcaması yaptılar. İşte bu yüzden, 3000 MW’lik başvuruların lisanslandırılma sürecinin YEKA ihalesi öncesine çekilmesini bekleyenler var. Önümüzdeki günler ne gösterecek, takipteyiz.