Rusya’ya domates ihracatında pestisit sorunu

Rusya'nın Türkiye'den domates ithalatında uyguladığı firma sınırlamasını kaldırdı. Bölge sınırlaması getirdi.

Başta domates olmak üzere Rusya’ya gönderdiğimiz yaş meyve ve sebzelerin pestisit sorunu nedeniyle sınırdan çevrildiğini biliyoruz. Uçak krizi ile ihracat tümü ile kesildi. Bir süre sonra domates için sınırlı ithalat izinleri çıkmaya başladı.

Domates alımında firma sınırlamasından bölge sınırlamasına geçişin amacı, pestisit sorunu olmayan bölgelerin domateslerinin ithalatıdır. Böylece Ruslar sınırda kontrol ve malı iade uygulaması yükünden kurtulmak istiyor.

Pestisit sorunu sadece domateste yok. Tüm tarım ürünlerinde var. Biz ihraç ürünleri sınırlardan çevrilince konu ile biraz ilgileniyoruz. Sonra unutuyoruz.

Gıda Mühendisi Dr. Bülent Şık, Cumhuriyet gazetesinde Sağlık Bakanlığı’nın 2011-2016 yılları arasında yürüttüğü tarımsal ve endüstriyel çevre kirliliğinin tarım ürünleri üzerindeki olumsuz etkilerinin araştırıldığı çalışmanın sonuçlarını açıkladı.

Türkiye ortalaması, örnek alınan domateslerin % 12.5’inde, izin verilen limiti aşan (sağlığa zararlı) pestisit tespit edildi.

Toprak ve su kirliliği her bölgede farklı olduğu için, domateste de bazı bölgelerde pestisit sınırı aşarken bazı bölgelerde sınırın altında.

Dikkat edilirse Rusya’nın ithalat açıklamasında “sağlık şartlarına uygun üretim bölgeleri”nden ve ürünlerden söz ediliyor.

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, tarım üretimini artırmak için toprağın kimyasal gübreyle güçlendirilmesine ve de tarım ürünlerine zarar veren canlıların ilaçlarla yok edilmesine başlandı.

Ne var ki, bu amaçla kullanılan ilaçlar ve yanlış gübre kullanımı, önce toprağı sonra yer üstü ve yer altı sularını olumsuz etkiliyor.

Kirlenmiş sularla sulanan topraklar da kirleniyor. Çevre kirleniyor.

Olumsuz etkilenen topraklarda, olumsuz etkilenen sularla yetiştirilen tarım ürünlerinin üzerinde, ilaç kalıntıları bulunuyor.

Bizim ülkemizde tarım kesiminde, tarım ürünlerinde "sağlığa zararlı kalıntı"nın iki önemli kaynağı "pestisit" denilen tarım ilaçları ile kimyasal gübrenin kalıntısı "nitrat" dır.

"Pestisit", zararlı böceklerin oluşumunu, gelişimini önlemek, böceğin, haşerenin, mantarın, yaban otlarının ve solucanların zararlarını yok etmek amacıyla kullanılan, değişik formüller altında hazırlanan kimyasal ilaçlara verilen isim.

Yanlış pestisit ve gübre kullanımına ek bir başka sorunumuz var. Sanayi atıkları yer altı suları ile akar suları kirletiyor.

Nehirlerimizin, akarsuların hatta yer altı sularımızın büyük bölümü kirlendi.

Çok miktarda kimyasal gübre ve kimyasal ile sanayi atıkları, sulara karışıyor.

Sağlık Bakanlığı’nın 2001 yılından bu yana yürüttüğü araştırmalarla ilgili açıklamalara göre, tarım ürünlerinin % 60’ında pestisit kalıntısına rastlanmadı. % 40'ında ise en az bir tür olmak üzere 7 tür kalıntı bulundu.

Analizi yapılan ürünlerin % 17.3’ünde, mevzuatın izin verdiği sınırın üzerinde, sağlığa zarar verecek ölçüde pestisit saptandı.

İhracatta, alıcı ülkeler sınırı aşan ölçüde pestisit belirlenen yaş meyve ve sebzeyi iade ediyor. İade edilenler ne oluyor? İçeride sınırı aşan ölçüde kimyasal kalıntı taşıyan yaş meyve ve sebzeleri bilmeden tüketenler ne gibi sağlık sorunlarıyla karşılaşıyor? Tüketici olarak bu konularda bilgi sahibi olamıyoruz.