Rusya’nın ekonomik sorun yaratabileceği 9 alan

Türkiye-Rusya ekonomik ilişkileri Sovyetler Birliği döneminde1980’ li yıllarda Turgut Özal tarafından barter esaslı doğalgaz anlaşmasıyla başladı. Buna bağlı olarak doğalgaz alımına karşın, müteahhitlik hizmetleri meyve sebze, konfeksiyon ihracatıyla gelişti. 1990’larda Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrasında buna turizm ve bavul ticareti de eklendi. 2014 yılında Rusya dış ticaretimiz 26.7 milyar doları ithalat, 5.9 milyar doları ihracat olmak üzere 31.2 milyar dolarlık seviyeye ulaştı. 

Özal’ın başlattığı anlaşmaya uygun olarak Türk inşaat firmaları 1989’da bu yana Rusya’da 1920 projede yer aldı ve 62 milyar dolarlık büyüklüğe ulaştı.1989’dan bu yana çok yoğun ekonomik işbirliğini yürüttüğümüz Rusya ile yaşanan son uçak düşürme krizi nedeniyle ekonomik sorun yaşayabileceğimiz 9 alan söz konusu. Bu nedenle krizi tırmandırma yerine en kısa sürede yatıştıracak adımlar atmamız gerekiyor. Gelelim ekonomik sorun yaşayabileceğimiz 9 alanın neler olduğuna: 

► DOĞALGAZ, HAM PETROL: 
Türkiye ısınma ve elektrik üretimi ve sanayide kullandığımız 50 milyar metreküp doğalgazın yüzde 54’ünü 26.7 milyar metreküpünü Rusya’dan alıyor. Bunun için 11.6 milyar dolar ödüyoruz. Rusya’dan aldığımız ham petrole de geçen yıl 4.7 milyar dolar ödeme yaptık. Bu konuda Rus tarafından yapılan ilk açıklamalar doğalgaz kesme gibi bir sorunun yaşanmayacağını gösteriyor. Ancak, yumuşama olmazsa kış ortasında “arıza” bahanesiyle doğalgaz akımında aksamalar söz konusu olabileceği bilinmelidir... 

► NÜKLEER SANTRAL: 
Ruslar 20 milyar dolarlık Akkuyu Nükleer Santrali’nin yapımını üstlenmiş ve bugüne kadar 3.5 milyar dolar harcadıklarını belirtmişlerdir. Sorun yaşanabilecek bir alan da budur. 

► RUSYA'DAKİ TÜRK YATIRIMLARI: 
Türk firmaları Rusya’da inşaat sektöründe önemli projeleri yürütmektedir. Bitirdikleri birçok binanın sahibi olarak kiralayıcısı ve ortağı durumundadırlar. 

► SEBZE-MEYVE İHRACATI: 
Türkiye’den Rusya’ya yıllık 1 milyar dolarlık sebze-meyve ihracatı söz konusudur. Bu alandaki ihracattımızda Rusya ilk sırada yer alırken, ikinci sırada yer alan Almanya’ya ihracatımız onun üçte biri 300 milyon dolar seviyesindedir. 

► BEYAZ ET İHRACATI: 
Özel anlaşma ile Rusya’ya beyaz et ihracatımız 2014 yılında 16 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu yıl 23.5 milyon dolara çıkabileceği tahmini yapılıyordu. Ama uçak düşürme krizi sonrası Rusya 1 Aralık’tan başlayarak bizden beyaz et alımını keseceğini açıkladı. 

► TURİZM: 
Türkiye’ye gelen Rus turist sayısı son beş yılda 1.8 milyondan 2.5 kat artarak 4.5 milyona yükseldi. Uçak düşürmenin ardından Rus Dışişleri Bakanı Sergey Larov Türkiye gezisini iptal ederken, Türkiye’yi Mısır’dan daha tehlikeli ilan ederak Rus turistlerin ülkemize gelmemesini önerdi. Bunun ardından Rus tur firmalarından ilk iptaller açıklandı

► BAVUL TİCARETİ: 
1990’lardan bu yana devam eden ve 2014 yılında 8.6 milyar dolar seviyesinde olan bavul ticaretinin ağırlığı Ruslar tarafından gerçekleştiriliyor. Bu alanda da sorun yaşanabilir. 

► RUSYA’DAKİ TÜRK MAĞAZALARI: 
Rusya’da yüzde 75’i hazır giyim mağazası olarak Türklerin sahip olduğu 700 mağaza bulunuyor. Rus Başbakanı Dmitri Medvedev, Rusya’da iş yapan Türk firmalarının zorluklar yaşabilecekleri konusunda dikkat çekti. 

► LOJİSTİK: 
Türkiye nakliye firmaları Rusya’ya ürün taşırken zaman zaman sorunlar yaşıyorlardı. Özellikle sebze meyve ve bozulabilir gıda taşıyan lojistik firmaların temsilcileri uçak düşmesinin ardından Rusya’ya ürün taşırken kapılarda sorunlar yaşanabileceğini belirten açıklamalarla tedirginliklerini dile getiriyorlar. 

Aktardığım bu tablo, uçak düşürmenin ardından siyasal diklenmelerle sert demeçlerle konunun tırmandırılmasının doğurabileceği ekonomik olumsuzlukları açıklıkla ortaya koyuyor. Usuletle ve suhuletle krizin aşılmasının zorunluluğunu ortaya koyuyor.