Rusya-Ukrayna savaşı sona yaklaşıyor ve bunun küresel ekonomik etkileri

Rusya’nın Ukrayna’yı 24 Şubat 2022 tarihin­de işgaliyle başlayan Rusya-Ukrayna Sava­şı; hem ekonomik hem de politik olarak dünya­da ciddi bir hareketlilik yarattı.

Ülkelerin bir­birine yapmış olduğu yaptırımlar, küreselleşen dünyada karşılıklı bağımlılığın arttığı bir or­tamda küresel ticareti yavaşlatarak, küresel ti­careti haliyle sekteye uğratmış oldu. Bu savaş küresel kutuplaşmanın fazlasıyla arttığı ulusla­rarası sistemde ticareti doğrudan ve hızlıca et­kiler hale geldi. Savaşların etkilerini hisseden­lerin yalnızca ilgili devletler olmadığı tekrar gözler önüne de serdi.

Bilindiğimiz gibi Rusya dünyanın en büyük doğalgaz ve petrol rezervlerine sahip ülkesi. Özellikle enerji ve tarım ürünlerinin fiyatların­daki artış, Avrupa ülkeleri dahil tüm dünya eko­nomisi üstünde olumsuz bir etki yarattı. Hem enerji maliyetlerindeki artış hem de tarım ürün­lerindeki artış enflastyonist bir baskıyı da bera­berinde getirdi. Pandeminin devasa etkilerini de unutmamak lazım. Birçok ülke çift haneye ula­şan enflasyonla mücadele etmek için talebi kıs­mak ve fiyat artışlarını kontrol etmek için faiz oranlarını yükseltmek zorunda kaldı. Bu savaşın en önemli ekonomik sonucu küresel büyümenin önünde ciddi bir engel oluşturmuş olmasıdır.

Analizler yapabiliriz

Savaşın bugüne kadarki sonuçlarından yola çıkarak birtakım analizler yapabiliriz. Rusya, özellikle enerji konusunda dünyadaki gücünü kaybetmiş, batının yönünü Çin tarafı­na çevirmesine neden olmuştur. Aynı zamanda Rusya da Batı ile olan ticaretinin ve ilişkilerinin daralması neticesinde Çin ile olan ilişkileri­ni bu süreçte daha da arttırdı. Bana kalırsa bu savaştan en çok güç kazanan Çin oldu. Savaşın noktalanmasından olumsuz etkilenen tarafın Çin ekonomisi olacağını söyleyebilirim.

Çin’in AB ile olan ilişkilerini zayıflatacağı aşikardır. Ayrıca Trump ve Putin ezberleri bozuyor ve ilerleyen günlerde el ele dostluk pozları verir­lerse şaşırmam. Ukrayna'nın da ABD'ye taleple­rini istemeyerek de olsa vermesi savaşın "mutlu sonu"nu getirdi(!) ADB yardımlarını bir şekilde Ukrayna’dan alacaktı o da yer altı kaynakları­nın yüzde ellisi oldu. Bu durumun Ukrayna va­tandaşları ile Zelenski arasını açacağını düşün­mekteyim.

Tekrar Çin konusuna dönecek olursak; Rus­ya-Ukrayna savaşı, Çin ve Uzakdoğu için ye­ni fırsatlar yaratmakta birlikte Avrupa içinse olumsuz etkilerin yoğunlukta olduğu yeni so­runlar doğurdu. Özellikle de enerji sorunu Av­rupalıları oldukça etkiledi. Öte yandan Fransa da Trump gibi Ukrayna yardımlarını dile getir­meye başladı.

Savaşın politik tarafına baktığımızda; sava­şın başlamasıyla ABD ve Avrupa Birliği, Ukray­na için Rusya’yı karşısına almıştı. Ancak şu an Trump, başkanlığa geçtiği günden itibaren "So­runları çözen başkan" imajını yaratmaya çalış­tığını görüyorum. Bunun sonucunda da Putin'le orta yol bulmaya kadar geldi. Önceki yazılarım­da da belirttiğim gibi burada Türkiye'nin doğru hamlelerle doğru konumlanması çok önemli.

Dengeleri baştan oluşturacak

Her ne kadar savaşın sonuna doğru gelinme­siyle dünya ekonomisine olumlu etki yapması­nı beklesek de Dünya ekonomisi ve ticaretin­deki gelişmeleri değerlendirirken gerek temel oyuncuların durumunu gerekse Türkiye’nin durumunu yakından izlemek şart. Dünya eko­nomisinde toparlanmanın ne kadar sürece­ği, ABD’nin liderlik konumundaki gelişmeleri, Çin'in sanayi ve teknoloji alanındaki gelişme­leri, Türkiye’nin alacağı konum ve Batı ile iliş­kileri, Avrupalı devletlerin ilerleyen süreçte Rusya’ya karşı yaptırımlarının seyri ve özellikle Rusya’ya doğal gazdaki bağımlılığın hangi vade­de minimize edilebileceği belirleyici olacaktır. Ukrayna’nın ABD’ye vermeyi kabul ettiği kay­naklar da dengeleri baştan oluşturacak.

Ekonomik tarafına baktığımızda ise batının uyguladığı yaptırımların son bulması ile dün­yada enerji ve gıda (özellikle tahıl ve gübre) fi­yatlarının üzerindeki enflastyonist baskının sona ermesi ve faiz oranlarının düşmesine ne­den olabilir. Fransa başta olmak üzere Avrupa ve Rusya arasında ticaret ve sermaye hareket­leri yeniden canlanabilir. Küresel risk iştahının artması dünya borsaları üzerinde pozitif bir et­ki yaratabilir ve gelişmekte olan ülke varlıkları­na ciddi talep yaratabilir.

Türkiye’de Ukrayna’nın yeniden inşası için durumu çok ciddi bir ticari fırsata çevirebilir. Ülkemiz inşaat sektöründe parlamaya devam ediyor, bu da bizim faydamıza olacaktır.

Savaşın sona ermesi, yeni dünya düzeninin şekillenmesinde etkisi çok daha büyük olacağı ve küresel büyümenin önünde pozitif etki ya­ratan bir kuvvette olabileceği unutulmamalıdır.