Rusya tembelliğinden kurtulduk, ABD’den Çin’e pazar çeşitleniyor
Rusya pazarının önemli darbe alması, deri üreticilerini çok etkilemişti. İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Mustafa Şenocak, zor geçen 2016 yılının ardından tekrar düzelmenin başladığı müjdesini veriyor. Önemli bir teselli ise Rusya pazarının kapanmasının dericileri yeni pazar arayışına sokması. Şenocak, “Rusya ile iyi giden dönem bize diğer pazarları unutturdu. Açık konuşayım bizi biraz tembelliğe alıştırdı. Şimdi pazar çeşitlendirmesi için pek çok ülke belirledik. Başta ABD olmak üzere Çin, Japonya, Güney Kore, Afrika, İran pazarları var” diyor.
İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Mustafa Şenocak ile yaptığımız sohbette önce genel bir değerlendirme aldım. Güçlü sektörlerimizde marka çıkaramamamıza değindim biraz yine… Deri ve mamullerinde de durum böyle… Şenocak son durum için şunları söylüyor: “Konfeksiyon ve modada iyiyiz şu anda deride… Çantada da iyiyiz ama maalesef taklitler var. Ayakkabıda da iyiyiz ama önümüzde İspanya ve İtalya var. Dünyada deri konfeksiyonda çok iyiyiz. Markalı üretim yok ama bütün büyük dünya markalarına üretim yüksek düzeyde. 2016’da ihracatı 1.4 milyar dolarla kapadık. 2013’te 2 milyar dolara yakındık. Maalesef düşe düşe bu noktaya geldik. Yüzde 7’ye yakın küçülmeyle kapadık 2016’yı. Bunda Rusya ve Doğu Bloku’nun etkileri var. Deri ve deri mamullerinde Irak, Suriye pazarında da düşüşler var. Irak çoğu zaman ayakkabıda birinci sıradaydı. Yine yüksek ama düştü… Avrupa’yı artırdık konfeksiyonda da ayakkabıda da… En iyi tarafı bu oldu. Rusya sıkıntı yaşayınca bu pazarları zorladı ihracatçılarımız. Bizim kalitemiz zaten yüksek. Rusya’da da Avrupa pazarına gönderdiğimiz ürünlerde de yüksek. Son yıllarda deri konfeksiyonda kalitemiz çok yüksek. Eskiden ürünle ilgili problemlerimiz olurdu Rusya pazarında da ama son dönemde kriz ülkeden kaynaklandı. Artık herkes, Rusya tarafı da bu sıkıntıyı, krizi unutmak istiyor. Halk arasında bu işe sevinen olmadı. Herkes de üzüntüsünü dile getirdi.”
İHRACAT BİRİM FİYATI YÜKSEK
Mustafa Şenocak, deri konfeksiyonunda Kanada ve Amerika’ya da ihracat yapıldığını ifade ederek kalitenin de yükseldiğine dikkat çekiyor. Şenocak, “Birçok sıkıntıya rağmen ihracat kilogram fiyatlarımız 140 dolarlara çıktı. Türkiye’nin ihracat ortalama kilogram fiyatı yaklaşık 1.3 dolar. Bizim sektörümüz bunun 100 katı fazla katma değerli. İhracatta düşüşümüz durdu. Bundan sonra artıya doğru gideceğiz. 2017’yi bu yıla göre yüzde 5-10 gibi bir artışla kapatırsak bizim için çok iyi. Sektörde 2017 ihracat artış hedefimiz yaklaşık 1.5 milyar dolar” diyor. Toplam ihracatın yaklaşık yüzde 25’inin Rusya’ya gerçekleştirildiğini, 2016 yılının 11 ayında bu ülkeye yapılan ihracatın 89 milyon dolar düzeyinde olduğunu ifade eden Şenocak, bazı diğer sorunlara şöyle dikkat çekiyor: “Rusya ile sıkıntılarımızın yavaş yavaş çözüleceğini düşünüyorum. Sadece Türkiye’den ihraç edilen ürünlerde bir çip uygulaması var. Çip sisteminin kaldırılması ihracatçılar olarak beklentimiz. Bu ayrımcılığın ortadan kalkması lazım. Bir de Çin var işin içinde. Bunlar ticareti zorlaştırıyor.”
UZAKDOĞU VE İRAN FIRSATLARI
Rusya’nın Türkiye’deki deri sektörünü tembelliğe alıştırdığını kaydeden Şenocak, Rusya pazarının kapanmasının sektörü yeni pazar arayışlarına ittiğini bunun da 2017 sonrası için önemli bir ivme kazandırabileceğini söylüyor. Şenocak şöyle diyor: “Rusya ile iyi giden dönem bize diğer pazarları unutturdu. Açık konuşayım bizi biraz tembelliğe alıştırdı. Olumsuz şeyler yaşayabileceğimizi hesaba katmadığımız için sıkıntılar yaşadık. Şimdi pazar çeşitlendirmesi için pek çok ülke belirledik. Başta ABD olmak üzere bu ülkeye payımızın binde 1 olması beni çok üzüyor. Ayrıca Çin, Japonya, Güney Kore pazarları var. Japonlar Türk ürünlerini çok seviyor. Oraya satabileceğimiz birçok ürün var. Rusya’daki krizden sonra AB’ye ihracatı biraz artırdık ama bu pazarlardaki payımızı da artırmamız gerekiyor. ABD’ye KOBİ’lerimizi götürerek o pazarda yüzde 22’lik artış sağladık bu yıl ama kesinlikle yeterli değil, çok daha fazlasını yapmamız gerekir. İran’a bir ticaret heyeti düzenledik, yüzde 85’lik ihracat artışı yakaladık. Türk ürünleri, kalite, moda ve tasarım anlamında İran’da çok tutuyor ama ülkede Türk ürünlerine yüzde 75-80 oranında gümrük vergisi uygulanıyor. Bu nedenle oraya ürün satma şansımız azalıyor. Tercihli ticaret anlaşmalarında mutlaka deri ve deri mamulleri sektörünün de söz konusu edilmesi istiyoruz. İran’a 1 milyar dolarlık mal satabiliriz hiç pay alamıyoruz şu anda… Oradan mutlaka pay almalıyız.”
ŞİMDİ 2017 PLANLARI NELER?
İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Başkanı Mustafa Şenocak, yaşadıkları sorunların ardından uyguladıkları strateji değişikliğini şöyle anlatıyor: “Rusya’da yaşadıklarımızdan sonra özellikle KOBİ’leri başka ülkelere ihracat konusunda zorladık. Yeni pazarlar bulma konusunda teşvik ettik. ABD’ye ihracat arttı örneğin. Bunlar çok büyük rakamlar olmasa da pazarları öğrenmek için iyi adımlar oldu. Oran olarak büyük ama rakam olarak küçük ihracatlar. Ancak yavaş yavaş girerek zamanla o pazarlarda rakamlar da artacaktır. Biz Çin’e de öyle zor girdik ama şimdi orada her şeyi satmaya başladık. Daha da yükseleceğini düşünüyoruz. Bizim alt grupta yani ucuz mamullerde hiç rekabet etme şansımız yok. Orta ve üst grupta ancak bu rekabeti sürdürebiliriz. 3’tane birden UR-GE (Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi) teşviki çerçevesinde pazarlama organizasyonu gerçekleştiriyoruz. 3 yıllık bir proje bu aslında. Şirket eğitimleri ve toplantıları yapılacak. KOBİ’leri eğitmek gerekiyor. Geliyorlar ben ABD’ye mal satacağım diyorlar. Fakat ürün gamı, lojistik ve üretim alt yapısının buna uygun olup olmadığını sorgulamıyor. Biz bunu hem kendimiz hem de profesyonel destek alarak yapacağız. Firmaları 15-20 şirketlik gruplar halinde, yurt dışında onlar için uygun ülkelere götüreceğiz. Belki hepsi başarılı olmuyor ama birkaç şirket takılsa bile çok önemli bir adım oluyor. O an için başlayamayanların bile vizyonu değişiyor. ABD’de yanında örneğin Afrika pazarında ayakkabı için büyük potansiyel var. 2017’de tüm bu pazarlara gideceğiz.”