Rusya ekonomisi büyümek için petrol dışında bir motor bulmak zorunda

Petrol varil fiyatının son bir kaç ay içinde 100 dolardan 40 dolara gerilemesi Rusya gibi ekonomisi petrol ihracatına bağlı olan ülkeleri yakından ilgilendiriyor.

ABD ve AB küresel krize karşı kurtarma paketleri açıklarken, petrol fiyatlarını dikkate alan Kremlin de boş durmuyor. Hükümet tarafından onaylanan plan kapsamında zor durumdaki şirketlere 50 milyar dolar kredi sağlanırken, Rus bankalarına da 25 milyar dolar enjekte edilecek. Plan aynı zamanda şirket vergilerinin yüzde 4 oranında azaltılmasını ve inşaatları devam eden binaların satın alınması için 3 milyar dolar ayrılmasını öngörüyor.

Rusya konusunda uzman bir isim olan BNP Paribas ekonomistlerinden Anna Dorbec,  Kremlin tarafından karara bağlanan bu önlem paketinin Rusya için bir gereklilik olduğunu ifade ediyor. Özellikle enerji sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin zor bir durumda olduğunu söyleyen Dorbec, Rus ekonomisine yönelik şu yorumlarda bulunuyor: "Hammadde fiyatlarının sekiz yıldır artmaya devam etmesinin ardından, bugün Rus şirketleri uluslararası bankaları büyük oranda borçlanmış durumdalar. Bu bankalar da bugün Rus enerji şirketlerinin borçlarını yeniden finanse etmeyi kabul etmiyorlar. Öte yandan Moskova borsası en yüksek seviyede olduğu mayıs ayından bu yana yüzde 70 oranında değer kaybetti. Ülkeyi terkeden yabancı sermaye miktarı ise 100 milyar dolara ulaştı. Dolayısıyla hükümetin devreye girmesi gerekiyordu."

Dorbec, Rusya hükümeti tarafından alınan önlemler sayesinde 2009 yılında ülkenin ekonomik resesyon yaşamayacağını söylerken, 2008 yılında yüzde 7 seviyesinde olan büyüme oranının, 2009 yılında yarı yarıya azalmasının kaçınılmaz olduğunu söylüyor.

Rus devlet fonlarında 200 milyar dolar birikti

Petrol fiyatlarında yaşanan düşüş, devlet bütçesini de etkileyecek bir etken, çünkü devlet gelirlerinin yüzde 70'i petrolden geliyor. Dorbec, devlet bütçesinin kısa vadede petrol fiyatlarındaki düşüşten etkilenmeyeceğini söylüyor. "Petrol fiyatlarının yüksek olduğu dönemde, en büyük iki devlet fonunda 200 milyar dolar birikti. Kamu borcu, GSMH'nin yüzde 5'ine denk geliyor. Yani oldukça düşük bir seviyede. 2008 yılı Ocak-Eylül dönemi için bütçe fazlası ise 122 milyar dolara ulaşıyor" diyen Anna Dorbec, petrol fiyatlarının 40 doların altına düştüğü durumda ise, 2010 yılına yönelik devlet harcamalarının sınırlandırılması gerekebileceğini ifade ediyor.

Peki Rus ekonomisinin petrole bu derece bağımlı olması, gelecekteki büyüme açısından tehlikeli mi? Dorbec'in bu soruya verdiği yanıt, uzun vadede evet. Kriz sayesinde Kremlin'in petrol dışında yeni büyüme motorları arayışına girdiğini kaydeden Dorbec, Rusya'nın yüksek teknoloji alanında araştırmalara öncelik verdiğini, geçtiğimiz sene nanoteknoloji alanındaki araştırmalar için 4,6 milyar dolar harcandığını söylüyor.

Rusya şu an için ekonomik krizden çok olumsuz etkilenmişe benzemiyor. Fakat petrol fiyatlarının 2009 yılında düşmeye devam etmesi, işleri bir hayli zorlaştırabilir. Anna Dorbec'in de söylediği gibi, "Rusya'daki halk 1998 yılında yaşanan krizi hâlâ hatırlıyor. 1998 yılında maaşların ödenmesi altı ay gecikmelerle gerçekleşiyordu. Fakat bugün devletin aldığı önlemler bu gibi aşırılıkları engelleyecek. Devlet, işsizlik ödemesinin artırılması, tüketimin desteklenmesi gibi ek önlemler de alıyor. Fakat petrol fiyatları düşmeye devam ederse, rublenin devalüasyonu kaçınılmaz hale gelebilir."