Rus turistten yılda 1.9 milyar $ geliyor, tüm kaygı bu miktar için mi?

Önce gelin turizm sektöründeki genel durumun fotoğrafını çekmeye çalışalım. 

Birincisi, turizmde 2016'yı kayıp yıl ilan ettik, sonra bir sabah müthiş bir umuda uyandık. 

Sektörde bir yandan domino taşları gibi yıkılmalar beklerken, bir yandan da klasik hale gelen "Bu durumdan daha güçlü çıkacağız" yönünde ne anlam taşıdığı pek kestirilemeyen söylemler dinledik. Ama Rusya ile yakınlaşma, krizden daha güçlü çıkma "olanağımızı" bir anda elimizden "alıverdi". Şu kriz daha da derinleşse de "güçlü çıkma olanağımız" biraz daha artsa fena mı olurdu!

İkincisi, turizm sektöründe işletmeler, bu krizde pek iyi bir sınav veremedi. Tesislerin boş olmasını, çok az dolulukla çalışmayı, yerli turist için indirim yapmaya tercih ettiler. Neymiş, bu yıl indirim yapılırsa işlerin normale döndüğü gelecek yıllarda zam yapmak zor olurmuş. Sanki fiyatlara narh koyan varmış gibi.

Ama şimdi Rusya ile sorun aşıldı ya, gündemde, Rus turistlere 1.350 liraya uçak dahil bir haftalık tatil olanağı sağlanması var. İddialar bu yönde. Diyelim bu rakam çok abartılı, gerçek rakam 1500 lira olsun, 2000 lira olsun. Çok şey fark eder mi ki. En iyisi bu konuda çok fazla yoruma girmeyelim. Dileyen dilediği yorumu yapsın, dilediğini söylesin. 

Rusların gelmesi sorunu aşmaya yetmez

Varsayalım ki Rusya ile aramızda hiçbir sorun kalmadı, varsayalım ki Rusya'dan geçmiş yıllardaki kadar turist gelmeye başladı, ne değişecek sanıyoruz. Türkiye için Rusya çok ama çok büyük bir turizm potansiyeli mi, öyle mi görüyoruz yoksa. Eğer böyle bir değerlendirme yapıyorsak, demek ki rakamlardan pek de haberimiz yok, ezbere konuşuyoruz.

Kabul, Rus turistler Türkiye için önemli. Ruslar özellikle Antalya yöresi için önemli. Ama toplam turizm gelirleri içinde Rusların payı öyle çok da abartılacak boyutta değil ki. Biz turizmi Antalya'daki beş yıldızlı tatil köylerinden ibaret görüyorsak başka.

Birkaç rakam verelim. Türkiye'ye geçen yıl seyahat amacıyla gelen (yurtdışında yaşayan Türk vatandaşları da dahil) turistlerin sayısı 41.6 milyon kişi. Elde edilen turizm geliri de 31.3 milyar dolar. Gelen turistlerin yüzde 8.8 oranında 3.6 milyonu, elde edilen gelirin de yüzde 6.1 oranında 1.9 milyar doları Rusya'dan. 

Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarını düşerek hesap yapalım; bu durumda Rus turistler toplamda sayı açısından yüzde 10.3, gelir açısından yüzde 7.5 pay alabiliyorlar. 

Rusya'dan gelenlerin sayısında geçen yıl bu ülkenin içinde bulunduğu ekonomik zorluklar yüzünden bir azalma olmuştu. Dolayısıyla önceki yılların verilerine bakmakta da yarar var. Ama hiçbir yıl bu ülke ziyaretçilerinin Türkiye'nin toplam turizm gelirindeki payı yüzde 10'u aşmış değil.

Yani "Rusya ile sorunlar aşılıyor, turizmde de sıkıntı bitiyor" demek, kendimizi kandırmaktan başka bir şey değil.

Ruslar 565 dolar harcıyor 

TÜİK verilerine göre Rus turistlerin her biri son dört yıl ortalamasında Türkiye'de 565 dolar harcadı. 2015, Rusların 521 dolarla en az harcama yaptıkları yıl oldu.

Ruslar, kişi başına harcamada 2015 verilerine göre 23'üncü ülke konumunda bulunuyor.  

Geçen yılın tümünde Rusya'dan 3 milyon 650 bin turist geldi ve bu turistler ortalama 521 dolardan 1.9 milyar dolar harcadı. 

Rusya'dan gelenlerin sayısında ve ortalama harcama tutarında önceki yıllara göre gerileme var. Bu ülkeden 2012'de gelen 3.6 milyon kişi 2 milyar, 2013'te gelen 4.3 milyon kişi 2.4 milyar, 2014'te gelen 4.5 milyon kişi 2.7 milyar dolar harcamıştı.

Sorun 1.9 milyardan ibaret değil 

Rusya ile krizin sürmesi görünürde 1.9 milyar dolar gibi bir döviz kaybı anlamına geliyorsa da gerçek kaybın ve ekonomiye etkinin bu tutarla sınırlı olmadığı da bir gerçek. Bunu görmek durumundayız. 

Özellikle Antalya yöresinde turizmden beslenen bir dizi yan sanayi ile tarım ve hizmetler sektörleri var. Dolayısıyla bunları da dikkate almak gerektiği ortada. Ama soruna yalnızca Rusya'dan gelmeyecek ve böylece kaybedilecek turizm geliri açısından bakarsak, boyut belli, 1.9 milyar dolar.

Ruslar tamam, ya diğerleri?

Rusya'nın turizm gelirindeki payı hiçbir yıl yüzde 10'u bulmadı, bundan sonra da bulacağa benzemiyor. Peki kalan yüzde 90? O ülkelerden gelenlerde de büyük gerilemeler var. Kaldı ki Rusya dışındaki ülkelerle Rusya ile yaşadığımız kadar ikili sorunlarımız da yok. Temel sorunumuz güvenlik. Bu sorunu öyle bir çırpıda halletme şansımız var mı? Geçelim bir çırpıda halletmeyi ve bu yılın kalan dönemi için turist akını sağlamayı, sorunu bu yıl veya gelecek yıl için halletme şansımız var mı?

Dolayısıyla Rusya ile olan sorunu çözmek, turizme ilişkin sorunumuzun aşıldığı anlamına hiç mi hiç gelmiyor.