Rus enerjisi, bazı ülkelerin direnemeyeceği kadar ucuz
Felicity BRADSTOCK Oilprice.com yazarı
Rusya-Ukrayna Savaşı’nın ikinci yılında ve çok sayıda yaptırımın uygulamaya konmasının ardından birçok ülke hala Moskova ile bağlarını kesmeyi reddediyor, bunun yerine düşük maliyetli petrol ve gazdan yararlanıyor.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından ABD, Avrupa ve diğer birçok ülke, talebi karşılamak için alternatif tedarik zincirleri geliştirerek ve diğer petrol ve gaz üretim kaynaklarını artırarak, Rus enerji ürünlerine olan bağımlılıklarını azalttı.
Bu görevi başarınca Rusya ekonomisine zarar vermek ve savaş çabalarını durdurmak amacıyla Rus enerjisine yaptırımlar uygulamaya başladılar. Ancak bazı ülkeler Rusya'dan uzaklaşmayı, arzı artırmak ve ekonomilerini desteklemek için Moskova'dan düşük maliyetli petrol ve gaz ithal etme şansı olarak değerlendirdi.
Kömür, petrol ve gazdan elde edilenler de dahil olmak üzere Rusya'nın enerji ihracatı gelirleri, son iki yılda önemli ölçüde düştü; Mart 2022'de 14 günlük ortalama olan 65 milyon dolardan Temmuz 2023'te 36 milyon doların altına düştü. Bunun büyük ölçüde nedeni birçok önde gelen dünya gücünün Rus enerji ürünlerinden uzaklaşmasına neden oldu.
Rusya'nın AB'ye ihracatından elde edilen 14 günlük ortalama gelir, Mart 2022'de 826 milyon dolardan Şubat 2024'te 75 milyon dolara düştü. ABD'nin ithalatı ise Mart 2022'de 50 milyon dolardan Şubat 2024'te 0 dolara düştü. Bu, Rusya'nın AB'ye olan güçlü bağlılığını gösteriyor. Bazı ülkeler Rusya enerjisinden uzaklaşırken bazıları da ithalatını artırdı.
Çin'in 14 günlük ortalama ithalatı Mart 2022'deki 171 milyon dolardan Şubat 2024'te 267 milyon dolara yükselirken, Hindistan'ın ithalatı 5.7 milyon dolardan 135 milyon dolara çıktı. Son iki yılda AB'yi geride bırakan Çin ve Hindistan, şu anda Rusya'nın en büyük enerji ithalatçıları konumunda. Her iki Asya ülkesi de öncelikle petrol, ardından gaz ve kömür ithal ediyor.
Türkiye, AB ile aynı seviyeye gelebilmek için Rusya'dan enerji ithalatını da artırdı. Hindistan Başbakanı Modi, fiyatlar rekabetçi olduğu sürece ülkenin Rus enerji ürünlerini satın almaya devam etme niyetinde olduğunu defalarca ifade etti. Birçok iddialı iklim vaadi açıklamasına rağmen Hindistan büyük ölçüde petrol ve kömüre güvenmeye devam ediyor ve talebin nüfus artışı ve sanayileşmeye paralel olarak artması bekleniyor.
Bu arada Çin'in Rusya'dan enerji ithalatına yaptığı harcama savaşın başlangıcından bu yana neredeyse 60 milyar dolara ulaştı. Moskova, mevcut ithalatçılarının uyguladığı katı yaptırımlar karşısında yeni ticaret ortakları kurmaya çalışırken, Çin bir dizi Rus enerji ürününü indirimli fiyatla ithal etti.
Çin, Rusya'dan düşük maliyetli enerji ithalatından yararlanırken, petrol indirimleri Çin'in enerji faturasında tahmini 18 milyar dolarlık bir düşüşe katkıda bulundu. Dünya çapında birçok ülke Rus enerji ürünlerine olan bağımlılıklarını azaltmak için enerji ticaretini yeniden şekillendirirken, diğer ülkeler de Rusya'nın sunduğu enerji fiyatlarından yararlanmak için Moskova ile bağlarını derinleştirdi.
Bu, Çin ve Hindistan gibi ülkelerin enerji faturalarını azaltmalarına ve arzlarını güvence altına almalarına yardımcı oldu. Hindistan'ın Ortadoğu'dan petrol ithalatını azaltması da petrol fiyatlarında düşüşe yol açtı. Bunun Rusya'nın enerji gelirleri üzerinde önemli bir etkisi oldu ve ABD ve AB yaptırımlarının çabalarını büyük ölçüde baltaladı ve böylece Rusya'nın savaş çabalarını güçlendirdi.