Rubini'nin 2008 yılı tahminleri
GENİŞ AÇI / Serhat Gürleyen sgurleyen@isyatirim.com.tr Bu hafta sizlere, ünlü iktisatçı Profesör Nouriel Rubini'nin 2008 yılında ABD ve dünya ekonomisiyle ilgili görüşlerini aktaracağım. Profesör Rubini'yi seçmemin iki temel nedeni var. İlk neden, ABD ekonomisi ve piyasaların beklediğimden daha kötüye gittiği bir ortamda "gerçek bir kötümserin" görüşlerinin anlatmak. Profesör Rubini "ABD ekonomisinde durgunluk ve küresel piyasalarda kriz" dendiğinde akla gelen en kötümser üç isimden biri. İktisatseverler bilirler; Profesör Rubini sıradan bir "kötümser" değil. Harvard doktoralı, New York Üniversitesinde profesörlük yapan, ekonomi bilimine katkı yapan sayısız eser sahibi, Beyaz Saray'da danışmanlık yapmış, ekonomi alanında dünyanın en iyi araştırma sitelerinden RGE Monitor'un kurucusu değerli bir iktisatçı. İkinci neden Profesör Rubini'nin, bu köşeye de adını veren "Geniş Açı" toplantıları çerçevesinde İş yatırım'ın davetlisi olarak Türkiye'ye gelmesi. Dünyaca ünlü bir iktisatçıyı yakından tanımak her zaman elimize geçecek bir imkan değil. Bu fırsatı iyi kullanmak ve Dünya Gazetesi'nin değerli okurlarına Rubini'nin görüşlerini ayrıntılı bir şekilde aktarmak istiyoruz. Profesör Rubini'yi ilk olarak 2006 Eylülünde Singapur'daki Dünya Bankası ve İMF toplantılarında dinleme fırsatı buldum. Gelişmekte olan ülkelerin ve dünya ekonomisinin geleceği hakkında iyimser beklentileri olan bir toplantıdan çıkıp koşar adım Profesör Rubini'nin konferansına katıldık. Salonun aşırı soğutulmasından mı yoksa konuşmanın çarpıcılığından mı hatırlamıyorum, ama iliklerime kadar ürpermiştim. İktisatçılar, genelde kendilerini bağlayan, iddialı tespitler yapmaktan kaçınırlar. Genel bir konu üzerinde konuşurlar ve bir senaryo analizi çerçevesinde konuya yaklaşırlar. Profesör Rubini kolay yolu seçmeyip konuya bodoslamadan girmeyi tercih etti. "Profesör Rubini, faizlerdeki artışın ve yüksek enerji fiyatlarının gayrımenkul balonunu patlatacağını ve ABD ekonomisini durgunluğa sokacağını öne sürdü. FED'in faiz indirimleri veya bütçe politikalarıyla ABD ekonomisinin durgunluğa girmesini engellemek mümkün olmayacaktı. ABD ekonomisinin yavaşlaması Avrupa ve Asya ekonomilerinin büyümesini aşağı çekecek, dünya ekonomisi uzun ve sancılı bir düzeltme dönemi yaşayacaktı." Profesör Rubini'nin görüşleri o tarihte piyasalarda kabul görmedi. 2006 yılında dünya borsalarından çuvalla para kazanan yatırımcılar kötümser yorumlara itibar etmediler. Ancak 2007 yılında ABD ekonomisinden gelen kötümser veriler artmaya başlayınca, Profesör Rubini gibi iktisatçıların görüşlerine duyulan ilgi arttı. Profesör Rubini'nin 2008 yılında ABD ekonomisi ve dünya ekonomisine yönelik tahminlerini aşağıda veriyoruz. Detayları Profesör Rubini yapacağı sunumdan sonra haftaya aktaracağız. - ABD ekonomisindeki durgunluk 2008 yılında dünya ekonomisini yavaşlatacak. - Aşırı borçlu ABD hane halkının mali sistemde yaratacağı zararın boyutu bir trilyon doları geçebilir. - Risk alma iştahının azalması durgunluktan çıkılmasını geciktirecek. - FED'in faizi indirimleri ve genişleyici maliye politikaları ABD'nin durgunluğa girmesini engellemeyecek - Dolar dünya paralarına karşı değer kaybetmeye devam edecek. - Başta ABD hisse senetleri olmak üzere dünya borsaları ve yüksek riskli özel sektör tahvilleri kaybettirecek. - Küresel büyümenin gerilemesi emtiya fiyatlarını aşağıya çekecek. - Risk alma iştahının azalması yüksek cari açığı olan gelişmekte olan ülke paralarının değer kaybetmesine yol açacak.