Rezervi büyütmek dolar fiyatını artırmayacak
Dolar fiyatının ucuz olduğunda görüş birliği var. Fakat dolar fiyatının nasıl yükseltilebileceğini kimse bilemiyor.
Devamlı tekrarlanan 2 öneri var:
-Merkez Bankası döviz satın alsın .70 Milyar dolarlarda dolanan döviz rezervini öncelikle 100 Milyar dolara yükseltsin. Hatta 130 Milyar dolar yapsın.
-Sıcak para girişi engellensin. Yabancılar istedikleri zaman,istedikleri kadar dolar getirmesin. Sadece sabit sermaye yatırımı yapanlara imkan tanınsın. Hisse senedi,bono satın alacaklara repo yapacaklara güçlük çıkarılsın.Vergi konulsun.
İkinci öneriden başlayalım:
-Dünya'da büyük miktardaki dövizlere yüzde 1 dolayında faiz veriliyor. Türkiye'ye giren dövizler Türk Lirası'na çevrildiğinde net/vergisiz yüzde 7-8 getiri alıyor. Döviz fiyatı sabit kaldığı için bu getiriyi Türk Lirası'ndan tekrar dövize çevirdiklerinde kayıba uğramıyor. Açık anlatımıyla yabancılar için Türk piyasasının dolar faizi yüzde 7-8'dir.
İşte bu nedenledir ki sıcak döviz giriyor.
-Sadece sıcak döviz girmiyor. Türkiye Doğu'sundaki ülkelerden de döviz çekiyor. Türkiye güvenli ülke olarak değişik ölçülerde kayıt dışı döviz hareketinin merkezi haline geldi.
İşte bu nedenlerledir ki, Türkiye'ye ihtiyaçdan (döviz açığından ) fazla döviz giriyor. Dövizin bolluğu karşısında fiyat ucuzluyor.
Birinci öneriye dönelim:
-Merkez Bankası daha çok döviz satın alarak piyasadaki dövizi azaltır ise, döviz fiyatının artacağı söyleniyor. Anadolu'da bir söz vardır:"Bu sıcağa kar mı dayanır ?" derler. Bu kadar döviz topla topla bitmez. Çünkü arkası geliyor.
Kaldı ki bunun yan etkileri var. Merkez Bankası döviz satın alırken piyasaya saldığı Türk Liralarını nasıl toplayacak ?.Toplayamaz ise enflasyonun yükselmesini nasıl önleyecek ?
-Önerinin bir de çarpık yanı var. Merkez Bankası artan döviz rezervini ne yapacak ? Yurt dışında en fazla yüzde 1 faiz ile depolayacak. Halbuki Türkiye'de banka yüzde 7 faiz ile para topluyor. Piyasaya çıkardığı Türk Liraları'na yüzde 7 faiz ödeyecek.
İşte bu tabloda Ege Cansen farklı bir öneri ortaya attı. Hürriyet'deki köşesinde yayınlanan yazısında, Merkez Bankası rezervini artırmamalı, azaltmalıdır dedi. Rezerv artışı ülkeye ve döviz kurunun değişmeyeceğine olan güveni artıracağından ülkeye daha fazla sıcak para girişine neden olur. Bu durumda döviz fiyatı artmaz,ucuzlar. Halbuki döviz rezervi düşük Merkez Bankası sıcak paracıları korkutur. Kur riski ve ödeme güçlüğü riski ortaya çıkar.
Özetle görülüyor ki, bugüne kadar tartışılan öneriler ile döviz fiyatını yükseltmek imkansız. Daha başka tedbirleri düşünmeye ve tartışmaya mecburuz.