Reformdan sonra emekli işçinin destek primi oranları
SOSYAL GÜVENLİK VE İŞ HUKUKU / İbrahim IŞIKLI 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olanlar, sosyal güvenlik destek primi ödeyerek 4/a (SSK) sigortalısı olarak çalışamayacaklardır. Ancak, 5510 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife malullüğü, malullük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar ve bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışabileceklerdir. 4 / (a) bendi kapsamında çalışanlar (SSK'lılar) için sosyal güvenlik destek primi prime esas kazançlar üzerinden kısa vadeli sigorta kolları prim oranına (yüzde 1 ila yüzde 6,5 oranları arasında) yüzde 30 oranının eklenmesi suretiyle bulunan toplamdır. Yüzde 30 oranının dörtte biri sigortalı, dörtte üçü işveren hissesidir. Bu kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tabi olanların prim ödeme yükümlüsü bunların işverenleridir. Bunlar hakkında sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır. Yani, 4/a sigortalısı için sosyal güvenlik destek primi, yapılan işin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre yüzde 31 ve yüzde 36,5 arasında değişen oranda prim alınacaktır. Tarımsal faaliyette bulunanlar hariç olmak üzere 5510 sayılı kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların yaşlılık aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilecektir. Diğer bir deyişle emeklilik sonrası çalışma yasağı sadece 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olan kişiler için geçerlidir. Gerek halen sigortalı olarak çalışanlar ve gerekse de sosyal güvenlik kanunlarına göre yaşlılık aylığı alanlar sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışabileceklerdir. Ancak, sosyal güvenlik reformu olarak adlandırılan 5510 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa sigortalı olan kişilerden yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra 5510 sayılı kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların yaşlılık aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilmesi öngörülmektedir. 5510 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce iştirakçi veya sigortalı olanlar, vazife malullüğü, malullük ve yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlar ve bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenler hakkında sosyal güvenlik destek primine tabi olma bakımından 5510 sayılı kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasına devam edilir. Ancak 5510 sayılı kanunun 4/(a) bendi kapsamında (SSK'lı) çalışanlar için sosyal güvenlik destek primi prime esas kazançlar üzerinden 81'inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen kısa vadeli sigorta kolları prim oranına yüzde 30 oranının eklenmesi suretiyle bulunan toplamdır. Yüzde 30 oranının dörtte biri sigortalı, dörtte üçü işveren hissesidir. Bu kapsamda sayılan kişilerden sosyal güvenlik destek primine tabi olanların prim ödeme yükümlüsü bunların işverenleridir. Bunlar hakkında sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanır. Yani, kamuoyunda bilindiğinin aksine, 5510 sayılı kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olanlar, emekli olduktan sonra sosyal güvenlik destek primi ödeyerek çalışabileceklerdir. Bu sigortalıların ne zaman emekli olduklarının/olacaklarının bir önemi yoktur.