Referandum oylamasında ”EVET” ve “HAYIR’ı artıran faktörler neler oldu?
Referandum sonuçları belli olunca çok farklı kesimden insanlarla evet/hayır oylarını artıran unsurların neler olduğunu konuştum. Aralarında siyasiler, iş dünyası temsilcileri, stk yöneticileri, siyaset bilimciler, akademisyenler ve çok farklı mesleklerden kişiler vardı....
“EVET”i artıran faktörler konusunda ortak değerlendirmelerde şunlar öne çıktı:
-Recep Tayyip Erdoğan faktörü: Recep Tayyip Erdoğan’ın sahaya inerek Başbakan Yıldırım ve MHP lideriyle birlikte “EVET” kampanyasında yer alması. Kampanya’nın son döneminde referandumun içeriğinden çok, Batılı ülkeleri ve Kılıçdaroğlu’nu hedef alan milliyetçi bir söylem kullanması.
-AK Parti-MHP cephesinin kullandığı orantısız güç. 24 TV kanalından 22’sinin “tek yönlü “EVET" ağırlıklı yayın yapması, eşitlik ilkesine uymaması.
-Propaganda malzemesi için harcamalarda “EVET” çephesinin son dönemlerin en yüksek, "EVET" kampanyası harcamalarının on katını aşan harcama gücünü ortaya koyması. “HAYIR” cephesinin maddi yetersizlik nedeniyle sahada propaganda malzemesinde çok geride kalması. Kent merkezlerinin "EVET" propaganda malzemesiyle donatılması.
-Kamu imkanının "EVET" lehine orantısız kullanılması: Valiler başta olmak üzere kamu görevlilerinin tarafsızlık ilkesine uymamaları. Özellikle Doğu/Güneydoğu'da kolluk güçlerinin seçmene “devletin yanında ol” baskısı yapması.
-MHP’nin Orta Anadolu Karadeniz’de, HÜDAPAR’ın ve Barzani’nin Güneydoğu’da EVET’e yoğun destek vermeleri.
“HAYIR”ı artıran faktörler arasında yer alanlar:
-Başbakan ve Cumhurbaşkanı'nın suçlamaları karşısında Kılıçdaroğlu’nun aynı çatışma yaratacak üslubu benimsememesi.
-Toplumda Cumhurbaşkanı'na karşı olan katılaşmış bir kitle olması.
-Hayır cephesinde yer alan CHP, HDP ve Saadet Partisi'nin yanı sora Barolar Birliği başta olmak üzere STK’ların bağımsız "HAYIR" kampanyaları yürütmeleri.
-Sosyal medyada çok farklı küçük grupların birbirinden bağımsız “HAYIR” odaklı yoğun kampanya yürütmeleri.
-Muhafazakar kesimde yer alan Saadet Partisi gibi partilerin ve muhafazakar unsurların “HAYIR” cephesinde yer almaları.
-KHK uygulamalarında orantısız FETÖ operasyonları, öğretim üyeleri ve kamu görevlilerinin özlük haklarını kaybeder şekilde sistem dışına çıkarılmaları.
-Cumhurbaşkanı'nın "HAYIR"cılıkla suçladığı Batılı ülkelerin yöneticilerinin ve kurumlarının birbiri ardından demokrasi ağırlıklı uyarılarda bulunmaları.
Doğaldır ki yaptığım çok sayıda konuşmalarda EVET’i ya da HAYIR’ı artıran başka fektörlerden de söz edildi. Ama ben ağırlık taşıyan faktörlerden bir yazı sınırları içersinde yer alabileceklerin önceliklerine dayalı bir özeti size sunmayı uygun gördüm.