Reel sektörün tahminleri geçen yıldan bu yıla geçişte pek değişmedi
Merkez Bankası'nın 2 bin 107 şirketin katılımıyla gerçekleştirdiği ocak ayına ilişkin iktisadi yönelim anketi, reel sektörün başlıca tahminlerinde geçen yılın aralık ayına göre kayda değer bir fark olmadığını gösteriyor. Reel kesim güven endeksinde 1.1 puanlık küçük bir artış var. Geçen yıl aralıkta 102.2 düzeyinde oluşan endeks, bu yıl ocakta 103.3'e çıktı. Endeksin, bir yıl önce 2015'in ocak ayında da 103.2 düzeyinde bulunduğunu hatırlatalım.
Merkez Bankası reel sektör kuruluşlarına bir dizi soru yöneltiyor, sonra bu sorular sekiz ana başlık altında toplanıyor ve bu ana başlıklarla oluşturulan endeksin aritmetik ortalamasıyla da reel kesim güven endeksine ulaşılıyor.
Ocakta aralık ayına göre bu sekiz ana başlık içinde en dikkat çekici olumlu beklentinin gelecek üç aylık dönemdeki üretim hacmine ilişkin olduğu dikkati çekiyor. Ankete katılan şirketlerin verdiği yanıtlar, gelecek üç ayda üretim hacminde kayda değer bir artış beklendiğini ortaya koyuyor. Üretim beklentisine ilişkin endeks, ocak ayında bir önceki aya göre 7.1 puan artış göstermiş durumda. Üstelik gelecek üç aylık dönemin üretim beklentisine ilişkin endeks, ulaştığı 112.8'lik değerle sekiz ana başlıkta toplanan endeksler içinde en yüksek düzeye işaret ediyor.
Sanayicinin ocaktan itibaren olan üç aylık dönemde üretimde ciddi bir artış bekliyor olması önemli. "Gelecek üç aylık dönemde üretim hacmi beklentiniz nedir" sorusuna katılımcıların yüzde 27.3'ü artacak, yüzde 14.5'i azalacak, yüzde 58.2'si ise aynı kalacak yanıtı vermiş. İşte tüm sorularda olduğu gibi, üretim sorusunda da artacak ve azalacak diyenlerin farkına 100 eklenerek bulunan endeks, böylece 112.8'e ulaşmış durumda.
Dikkat çeken bir diğer gelişme de son üç ayda alınan toplam sipariş miktarına ilişkin endekste gözlenen 2.9 puanlık artış. Toplam sipariş miktarının, hem içerden alınanlarda, hem ihracatta arttığını da belirtelim.
İstihdamda da artış bekleniyor
Asgari ücrete yapılan ekstra zamdan sonra istihdama ilişkin olarak bir takım kaygılar yaşanırken, iş aleminden, en azından ankete yansıdığı kadarıyla farklı bir değerlendirme geldi. Merkez Bankası'nın anketine katılan işletmeler, gelecek üç aydaki istihdam beklentileri sorulduğunda artacak yanıtı verdiler. İstihdamın düzeyine ilişkin endeks, 2.9 puanlık artışla 105.8'den 108.7'ye çıktı.
Ankete katılanların yüzde 17.6'sı istihdamını artıracağını, yüzde 11.4'ü azaltacağını, yüzde 71'i ise değiştirmeyeceğini belirtti.
Genel gidişat kötü
Reel kesim güven endeksinin en zayıf halkası galiba "sanayi dalınızdaki genel gidişat konusunda bir ay önceye göre görüşünüz nasıl" sorusuna verilen yanıtlarla diğer sorular karşısında ortaya konulan tablonun pek örtüşmüyor olması.
Genel gidişata ilişkin soruya yanıt verenlerin aralıkta yüzde 11.7'si iyimser olduğunu belirtmişti. İyimserlerin oranı ocakta yüzde 8.8'e düştü. Kötümser olduğunu belirtenlerin oranı ise az da olsa arttı ve yüzde 15.9'dan yüzde 16.1'e yükseldi. Böylece, iyimser-kötümser farkına 100 eklenerek bulunan endeks 95.8'den 92.7'ye geriledi. Yani genel gidişata ilişkin görüş 3.1 puan kötüleşmiş oldu.
Enflasyon ve faiz beklentisi
İktisadi yönelim anketi kapsamında reel kesim kuruluşlarına enfl asyon beklentileri de soruluyor. Bu soruya son üç aydır yüzde 8.1 yanıtı veriliyor. Söz konusu enfl asyonun, yıllık üretici fiyatları bazında olduğunu ve gelecek bir yıllık tahminin sorulduğunu belirtelim. Yani iş aleminin üretici fiyatlarına ilişkin enfl asyon beklentisi yüzde 8'in altına inmiyor. Bu tahmin, geçen yılın başından beri yüzde 8 ile yüzde 8.4 arasında dalgalanıyor.
İş alemi, gelecek üç aylık dönemde kısa vadeli Türk Lirası faiz oranlarında da artış bekliyor. Faizin düşeceğini tahmin edenlerin oranı yalnızca yüzde 4.7 düzeyinde. Artış olacağını tahmin edenlerin oranı yüzde 37.7, değişmeyecek diyenlerin oranı ise yüzde 57.6 düzeyinde bulunuyor.
Bu arada ocak ayındaki kapasite kullanım oranının yüzde 74.9 düzeyinde gerçekleştiğini belirtelim. Kapasite kullanım oranı aralıkta yüzde 75.8'di.
TÜİK'in güven endeksleri
Öte yandan dün TÜİK tarafından da üç güven endeksi açıklandı. Buna göre, ocak ayında hizmet sektörü güven endeksi yüzde 6.6, inşaat sektörü güven endeksi yüzde 1.4 azaldı, perakende ticaret sektörü güven endeksinde ise yüzde 3.6 artış oldu.
