Reel kuru 120'nin üstüne yüksek enflasyon taşıdı
Reel efektif döviz kuru ocak ayında ilk kritik eşik sayılan 120'yi çok az da olsa aşarak 120.16'ya çıktı. Böylece reel kurda son iki yılın en yüksek düzeyine ulaşılmış oldu. Reel efektif döviz kuru, daha önce en yüksek düzeye 121.19 ile 2011 yılının ocak ayında ulaşmıştı.
Geçen yılın aralık ayında 118.08 düzeyinde bulunan TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksinin, bir ayda yüzde 1.76 artarak 120.16'ya çıkmasının altında yatan etken çok açık ki ocak ayında tahminleri aşan enflasyon. TÜFE artışı ocak ayında yüzde 1.10, en fazla yüzde 1.20 beklenirken gerçekleşmenin yüzde 1.65'e ulaşması ve Türk Lirası'nın da değer kaybetmek bir yana değer kazanması reel efektif döviz kurunda bu artışa yol açtı.
Kabul etmek gerekir ki Merkez Bankası'nın reel efektif döviz kuru hesaplaması çok teknik ve karmaşık. Çok sayıda ülkenin parası ve Türkiye'nin bu ülkelerle olan ticaretinin ağırlığı dikkate alınıyor. Aslında çok basit bir hesaplama da zaten ocak ayında TL'nin değerlendiğini ortaya koyuyor.
TL yüzde 0.86 değerlendi
Aralık ayı ortalamasında dolar 1.7791 düzeyinde bulunuyordu. Ocaktaki ortalama ise 1.7639 oldu. Bu değerlere göre TL dolar karşısında yüzde 0.86 değer kazandı. Altını kalın çizgilerle çizmekte yarar var; bu oran TL'nin dolara karşı değer kazanımını gösteriyor, doların değer kaybını değil. İki kavram adeta taban tabana zıt. Ancak, bir aylık hesaplamada birbirinden çok farklı oranlar çıkmıyor.
Euroda ise durum farklı. Geçen aralık ayının ortalamasında 2.3332 olan euro, ocak ayında 2.3414'e çıktı. TL, euroya karşı bir ayda yüzde 0.35 değer yitirdi.
Bir tarafta dolara karşı yüzde 0.86 değerlenen, euroya karşı yüzde 0.35 yitiren TL var; öbür tarafta ise yüzde 1.65 artan fiyatlar. Bu tablodan TL'nin reel olarak değerlenmemesi gibi bir sonuç çıkması tabii ki mümkün olmazdı, olmadı da...
Bu arada Kalkınma Bakanlığı 1 dolar + 1.5 eurodan oluşan sepete göre reel kur hesaplıyor. Kalkınma Bakanlığı'nın ocak ayı verisi henüz açıklanmadı. Ancak, bu ağırlıklandırmaya göre TL söz konusu sepete karşı nominal olarak yüzde 0.05 değer kazandı.
Şimdilik sorun yok!
Reel efektif döviz kuru endeksinin ilk eşik sayılan 120'yi 0.16 puan aşmış olması elbette Merkez Bankası'nı harekete geçirecek değil. Kaldı ki, şubatla birlikte fiyat artışının ocak ayına göre önemli ölçüde hız keseceği ve artışın en fazla yüzde 1 dolayında olabileceği tahminleri yapılıyor.
Türk Lirası şubatta şimdiye kadar olan dönemde dolara karşı giderek hızlanan biçimde değer kazandı. Euroya karşı ise yine giderek hızlanan bir değer kaybı söz konusu. Bu eğilim elbette bir yerde duracak ve nominal değişim ortaya çıkacak. Karşı ülkelerin enflasyonu ve bizde oluşacak enflasyonla da reel kurun düzeyini göreceğiz.
Şubat enflasyonundan çok kaygı duyulmuyorsa da, döviz girişlerinin kurlar üzerinde bir baskı oluşturmakta olduğu gözleniyor. Kuşkusuz döviz girişlerini an be an izleyebilen kurum Merkez Bankası. Dolayısıyla önümüzdeki süreçte döviz girişinin TL'nin çok değerlenmesine yol açacak boyutta hızlanma eğilimi göstermesi durumunda Merkez Bankası'nın bu gidişe kayıtsız kalmayacağı da ortada.
