Reel kur tam istenilen düzeyde

Merkez Bankası'nın 2003 yılını 100 kabul ederek oluşturduğu reel efektif döviz kuru endeksi 2012 yılını 118.32 düzeyinde kapattı. Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, reel kurda her yıl için ortalama 2 puanlık artışın normal karşılanması gerektiğini, bunun Türkiye ve reel kur hesabına konu ülkelerdeki enflasyon ölçüm yöntemlerindeki farklılıklardan kaynaklandığını dile getirmişti.

 

Dolayısıyla dokuz yılı aşkın sürede ortaya çıkan yüzde 18'lik artışı da bu çerçevede düşünmek ve normal karşılamak gerekiyor. 

 

Dokuz yılı aşkın sürede, diyoruz; çünkü reel efektif döviz kuru endeksini 2003 yılının ortalama düzeyiyle karşılaştırıyoruz ve bu pek de doğru görünmüyor. Örneğin 2012 yılı için aralık ayını, 2003 yılı için yıl ortalamasını almış oluyoruz. Kim bilir belki 2003'ün aralık ayına göre hesaplama yapmak daha doğru. Bu şekilde oran hesapladığımızda, yani aralık 2012 ile aralık 2003'ü kıyasladığımızda karşımıza yüzde 16'lık bir artış çıkıyor. Yüzde 16, tam dokuz yılda oluşan bir oran. Yüzde 18 ise 9.5 yılın oranı. Eğer yıllık değişimler bazında hareket ediyor olsaydık, kuşkusuz baz yılının yıl ortalaması olması normaldi, ama biz seriyi izliyor ve bu serinin geldiği düzeye bakıyoruz. O yüzden sanki yıl sonları daha anlamlı görünüyor.

 

Yeniden Başkan Erdem Başçı'nın reel kurla ilgili değerlendirmelerine dönersek. Başçı, reel efektif döviz kuru endeksinin 120'ye ulaşması durumunda Merkez Bankası olarak daha aktif bir şekilde önlem alacaklarını, kurun 130'a doğru hareketlenmesi halinde ise sert uygulamaları devreye sokacaklarını belirtmişti.

 

Reel kur endeksi geçen yıl en yüksek düzeye 119.41 ile kasım ayında ulaştı. Yıl ise biraz önce aktardığımız gibi 118.32 düzeyinde kapatıldı.

 

 

Önce Türkiye'nin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre Türk Lirası'nın ağırlıklı ortalama değeri belirleniyor ve bu nominal efektif döviz kurunu veriyor. Nominal efektif döviz kuru, fiyat etkilerinden arındırılıyor ve böylece reel efektif döviz kuru elde ediliyor.

 

TÜFE bazlı reel efektif döviz kuru endeksinin hesaplanmasında 36 ülkenin verisi kullanılıyor.

 

Reel efektif döviz kurunun artışı, Türk Lirası'nın reel olarak değer kazandığını, kurdaki düşüş ise Türk Lirası'nın reel değerinde gerileme olduğunu gösteriyor.

 

 

2003 yılı ortalaması 100 olan reel efektif döviz kuru endeksi şimdiye kadar yedi ay 130 sınırının üstünde oluştu. Rekor 2008 yılının ağustos ayında kırıldı. Reel kur endeksi söz konusu ayda 131.85 düzeyine çıktı. 

 

Endeksin 130'un üstüne çıktığı dönemler zaten 2007 sonu ile 2008'in ve 2010'un bazı ayları. 

 

Aralık 2007'de 131.66 düzeyinde oluşan reel kur endeksi, 2008 ocakta 131.70,

şubatta 130, biraz önce aktardık ağustosta 131.85, eylülde ise 130.41 oldu. Reel kur endeksi, 2010 yılında da ekimde 131.36, kasımda 131.01 düzeyinde gerçekleşti.

 

 

Mevcut tablo, bir dengeye işaret ediyor. Her yıl için 2 puanlık bir artış var ve endeks istenilen, normal karşılanan düzeyde bulunuyor. Merkez Bankası'nın tutumu da çok açık, kurdaki aşırı dalgalanmalara izin verilmeyecek. 

 

Her ne kadar Merkez Bankası temel görevinin fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmek olduğunun altını hep çiziyorsa da, bu istikrarı bozacak şekilde kur hareketi yaşanmasına izin verilmeyeceğine de vurgu yapılıyor.

 

Dolayısıyla bu yıl da Türkiye'nin kontrolü dışında gelişecek durumlar yaşanmadığı takdirde reel kur endeksi 120'nin biraz altında, biraz üstünde oluşmaya devam edecek gibi görünüyor.