Reel kesimin güveni yavaş yavaş yerine geliyor gibi

Merkez Bankası’nın hesaplamaları reel kesimin güveninin çok belirgin ve hızlı olmasa da eskiye göre iyileşme gösterdiğini ortaya koyuyor.

Geçen yıl ağustosla birlikte 100’ün altına inen reel kesimin ekonomiye duyduğu güveni gösteren endeks, yedi ay boyunca 100’ün altında seyretmişti. Endeks bu yıl mart ve nisanda 100’ün üstünde oluştu, sonrasında dalgalı bir seyir izlendi ve son olarak ağustosta yeniden 100 sınırı aşıldı. Reel kesim güven endeksi ağustos ayında 102.5 olarak ölçüldü.

Reel kesim güven endeksinin ağustos ayında temmuzdaki 98.3’e göre 4.2 puan artarak 102.5’e yükselmesinde en büyük etkiyi genel gidişata ilişkin görüşün olumluya dönmesi yaptı.

“Sanayi dalınızdaki genel gidişata ilişkin görüşünüz nedir” sorusuna temmuzda yüzde 10.4’lük bir kesim “daha iyi” yanıtını vermişti. Oran ağustosta yüzde 12.2’ye çıktı.

Gidişatın aynı olduğunu söyleyenlerin oranı yüzde 69.1’den yüzde 77.5’e yükseldi.

Gidişatla ilgili kötümser olduğunu belirtenlerin oranı ise yüzde 20.5’ten yüzde 10.3’e geriledi.

Böylece temmuzda negatif 10.1 olan iyimser-kötümser farkı, ağustosta pozitif 1.9 olarak gerçekleşti.

Denge değeri, iyimser-kötümser farkına 100 eklenmek suretiyle bulunuyor. Dolayısıyla temmuzdaki negatif 10.1’e 100 eklenerek 89.9’luk denge değerine ulaşılmıştı. Ağustosta ise pozitif 1.9’a 100 eklendi ve denge değeri böylece 101.9 düzeyinde oluştu.

Biraz çelişki yok değil

Biraz önce de belirttik; reel kesim güven endeksi temmuzdan ağustosa 4.2 puan arttı. Endeksi oluşturan kalemler içinde genel gidişatla ilgili soru dışında kalanlardaki artış 0.5 puanla 7.5 puan arasında değişiyor. En yüksek artış 7.5 puanla mevcut durumdaki toplam sipariş miktarına verilen yanıtta kendini gösteriyor.

Toplam sipariş endeksi bile 7.5 puan artmış; üretim hacminde, toplam istihdamda, ihracat siparişinde, sabit sermaye yatırım harcamasında çok daha düşük iyileşmeler bekleniyor.

Ama diğer yanda sanayi dalındaki genel gidişatla ilgili iyimserlik çok çok yukarıda. Genel gidişatta tam 12 puanlık bir iyileşme söz konusu.

Bu ilk kez karşılaşılan bir durum değil. Nasıl oluyorsa siparişin, üretim hacminin, istihdamın, ihracat siparişinin daha az artacağını, hatta zaman zaman gerileyeceğini dile getirenler tutuyor sanayi dallarındaki genel gidişatla ilgili çok daha olumlu bir tablo çiziyor.

Dedik ya, bu durum yalnızca son aya özgü değil. Zaman zaman karşılaşılıyor. Bu kadar kusur kadı kızında bile olur, demek mi gerekiyor, bilmiyoruz ki!

Gerçi tersi de yaşanmıyor değil. Geçen yılın krizin zirve yaptığı aylarında, yani ağustos ve eylülde genel gidişata ilişkin karamsarlık diğer konulardaki karamsar bakışı bastırmıştı.

Aylık hareketler değil eğilim önemli

Reel kesimin ekonomiye bakışını ortaya koyan endeksin birkaç ay artması kuşkusuz çok da önemli değil.

Önemli olan endeksin olumlu sayılabilecek bir düzeye gelmesi ve orada istikrar kazanması. Dolayısıyla geçen yılın ağustosunda başlayan olumsuzluk kırılmış olmakla birlikte tüm sorunların geride bırakıldığını söylemek tabii ki mümkün değil.

Daha katedilmesi gereken çok mesafe olduğu ortada...