Reel kesimin ekonomiye güveni dört yıl önceki düzeye geriledi

Merkez Bankası her ay imalat sanayinde faaliyet gösteren işyerlerini kapsayacak biçimde reel kesim güven endeksi hesaplıyor.

Merkez Bankası endeksin amacını “İmalat sanayinde faaliyet gösteren işyerlerinin ülke ekonomisine yön veren üst düzey yöneticilerinin, yakın geçmişe ilişkin değerlendirmelerinin, mevcut duruma ilişkin görüşlerinin ve geleceğe yönelik beklentilerinin izlenerek, imalat sanayinin kısa dönemdeki eğilimlerini yansıtacak göstergelerin üretilmesi” olarak açıklıyor.
Bir başka ifadeyle reel kesim güven endeksi, sanayi üretiminin önemli bir kısmını gerçekleştiren işyerlerinin değerlendirme, düşünce ve beklentilerinin özeti demek.

İşte bu endekste son veriler açıklandı. Aralık ayına ait verilerle gördük ki reel kesim ekonomiye duyduğu güvende tam dört yıl önceki düzeye gerilemiş.

Aralıkta 98.4’e indi

Merkez Bankası verilerine göre reel kesim güven endeksi aralık ayında 98.4 düzeyine geriledi. Bu endeksin de tüm güven endeksleri gibi 100’e eşit olduğunda istikrarlı bir görünüme işaret ettiğini, 100’ün üstündeki değerlerin iyimserliği, 100’ün altındaki değerlerin ise kötümserliği gösterdiğini bir kez daha hatırlatalım.

Endeks, aralıkta indiği 98.4 ile istikrarlı görünüm düzeyi olan 100’ün çok çok altına gerilemiş değil elbette. Ama eğilim önemli.

Birincisi, reel kesim güven endeksi aralıktaki 98.4 ile geçen yılın eylül ayında oluşan 99.1’den sonra ilk kez 100’ün altına inmiş oldu. Geçen yılın eylülü de, 7 Haziran seçiminden sonra hükümetin kurulamadığı bir sürecin izlerini taşıyordu ve 99.1’lik endeks düzeyi pek şaşırtıcı değildi.

İkincisi aralıktaki 98.4, tam olarak son dört yılın en düşük düzeyine inildiğine işaret ediyor. Yani reel sektör, aralık ayı itibariyle son dört yıl için ekonomiye en az güven duyduğu dönemi yaşıyor.

Reel sektör güven endeksi bu yıl aralıktan önce en düşük düzeye 97.9’luk endeksle 2012’nin aralık ayında inmişti. Aradan dört yıl geçti, aynı noktaya dönüverdik.

Reel kesim güven endeksinin son on yıl itibariyle en düşük gerçekleştiği dönem de yine bir aralık ayı, 2008’in aralık ayıydı. Söz konusu ayda reel kesim güven endeksi 52’ye kadar gerilemişti. Endeksin rekor düzeye çıktığı ay ise 121.2 ile 2007 yılının nisanıydı.

Genel gidişat nasıl?

Reel kesim güven endeksi bir dizi soruya verilen yanıtın bileşeni niteliğinde. Ama bu sorular içinde bize göre en dikkat çekici olanı, “sanayi dalınızdaki genel gidişat konusunda bir ay önceye göre görüşünüz nedir” sorusu. Bu soruya verilen yanıtlarla oluşturulan endeks aralık ayında 84.2’ye indi. Bu endeks zaten çok uzun süredir 100’ün altında seyrediyor.

Genel gidişata ilişkin olarak aralık ayında 84.2 düzeyinde oluşan endeksin geçen yılın ekimindeki 81.4’lük endeksten sonraki en düşük düzeye işaret ettiğini belirtelim. Ama yine vurgulamadan geçmeyelim; geçen yılın ağustos, eylül ve ekim ayları siyasi istikrarsızlık kaygısıyla geçirilen bir dönemdi ve genel gidişattan endişe duyulması bu yüzden de endeksin düşük olması normaldi.

Bundan sonra ne olur?

2017’ye pek uygun koşullarda girmiyoruz. Ne faizin daha da düşmesi mümkün olacağa benziyor, ne döviz kurunun yön değiştirip gerilemesi... İşler çok canlanacak, satışlar artacak mı, bu soruya da gönül rahatlığıyla evet yanıtı verilmesi pek mümkün değil.

Şu kesin gibi; en azından 2017’nin ilk aylarında aralıktan daha iyi bir tablo görmemiz çok zor. Dolayısıyla reel kesim güven endeksinin yönünün aşağı doğru olması beklenmeli.

Hele hele siyasetteki gerilim giderek artarken, sınır ötesi askeri operasyonların sona ermek bir yana da artış göstereceği beklenirken ekonomiye nasıl güven duyulabilir ki...