Raylı sistemlerde hayaller gerçek oldu
Tülomsaş’ta şirketin çalışmalarını haberleştirmek için 2010 yılının başlarında Genel Müdür Hayri Avcı ile görüşürken, Avcı ilk kez gündeme getirmiş ve büyük bir heyecanla projeyi anlatmıştı. Toplantı masasının etrafında Eskişehir’de raylı sistemler için çizilecek yol haritasını ve biraz hayalci duran projeleri, o zaman daha adı konulmamış URAYSİM’i bizimle paylaşmıştı. Sanayi Odası’nda da başkan Savaş Özaydemir’in hummalı bir çalışması vardı, o da sektörde faaliyet gösteren firmaları bir araya getirerek Raylı Sistemler Kümesi’ni oluşturmak için azimli ve yorucu görüşmeler yapıyordu. Anadolu Üniversitesi’nde ise dönemin rektörü Davut Aydın’ın direktifiyle bir çalışma grubu oluşturulmuş ve raylı sistemler için hayalleri zorlayan bir proje olan URAYSiM’in çalışması başlatılmıştı. Bütün bu çalışmaların nedeni, Eskişehir’in raylı sistemler konusunda bir merkez olmasını sağlamaktı.
Sektörün tüm dünya ile birlikte Türkiye’de cazip bir hale gelmesi, üretim teknolojilerinin gelişmesi ve özellikle hızlı tren kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte gündeme gelen bu projelerin hayata geçirilmesi kuşkusuz Eskişehir sanayisi için de bir dönüm noktası olacak.
Türkiye'nin ilk merkezi olacak
Türkiye’de bu sektöre hızla yatırım yapılmaya başlandığını da göz önüne alırsak, Sanayi Odası’nın öngörüsünün ne kadar sağlam bir öngörü olduğunu anlayabiliriz. Bu öngörüyle yola çıkılarak, ülkemizde bu sektöre yapılan yatırımların yanında, üretim ve pazarlama konularında da bireysel firma bazlı çalışma yapılması yerine işbirliği sağlayarak yol alınması ve ortak üretim anlayışının oluşturulması için kurulması hedefl enen Raylı Sistemler Kümesi 2011 yılında hayata geçirildi. Bugüne kadar da işbirliği ortamı sağlanarak ciddi çalışmalara imza konuldu. Bu birlikteliğin en önemli sonucu ise Eskişehirli sanayicilerin yıllardır birlikte iş yapamama alışkanlığının ortadan kaldırılmasıdır kanımca. İşte bu birliktelik Eskişehir’in gerçek anlamda raylı sistemler üssü olması konusunda somut bir adım olacak, sadece Eskişehir’in değil, Türkiye’nin de yüksek bütçeli ve en büyük yatırımlarından biri olan URAYSİM projesinin de hayata geçirilmesine motivasyon sağladı. Dünyada sayılı ülkede bulunan Raylı Sistemler Araştırma ve Test Merkezi’nin Türkiye’nin ilk merkezi olarak Eskişehir’de kurulması 2011 yılında Bakanlığa sunulan projenin nihayet olur alması ve bütçeye konulmasıyla birlikte artık gerçekleşebilecek. Yani bir anlamda hayaller gerçek olacak.
Yurtdışı bağımlılığa son verecek
Anadolu Üniversitesi Rektörü Naci Gündoğan, uzun uğraşların sonucunda ve ciddi bir işbirliğiyle Ulusal Raylı Sistemler Araştırma ve Test Merkezi’nin Resmi Gazete’de yayınlanarak, 2016 yılı Kalkınma Programı’na alındığını bir basın toplantısı yaparak kamuoyuna duyurdu. Bu projenin bu noktaya getirilmesinde herkesin emeği olduğunu belirterek, projenin sahibinin Anadolu Üniversitesi olmakla birlikte, Eskişehir’in tüm kurumlarının bu projenin gerçekleşmesi için defalarca bakanlıkla görüşmeler yaptığını ve destek olduğunu anlatarak, işbirliğinin öneminin altını bir kez daha kalın olarak çizdi. Projenin artık fiili yatırım aşamasına geçtiğini de belirterek, detayları hakkında bilgiler verdi.
URAYSİM’i bu kadar önemli kılan nedir? Bu proje ile raylı sistemler konusunda hem Eskişehir hem Türkiye bölgenin önemli bir merkezi haline gelecek. Proje Türkiye’nin önemli bir açığını kapatacak, demiryolu araçlarının testlerinin yapılabilmesi ve sertifikasyonu açısından yurtdışı bağımlılığına son verecek.
URAYSİM projesi, aslında milli yüksek hızlı tren projesinin gündeme gelmesiyle gerçek anlamda devlet programına girmiş oldu. Hızlı trenin testlerinin yapılabilmesi ve sertifika alması için Türkiye’nin, kendi test merkezini kurmaya karar vermesi ve Anadolu Üniversitesi’nin bu işe talip olması URAYSİM projesinin de ilk adımlarının atılmasına sebep oldu. 2018 yılında raylarda olması planlanan milli trenin test ve sertifikasyon işlemlerinin yapılması amacıyla kurulması planlanan URAYSİM’de, demiryollarındaki tüm çeken ve çekilen araçların test ve sertifikasyon işlemleri yapılacak ve sadece bölgeye değil, çevre ülkelere de hizmet verecek. Avrupa ülkelerindeki demiryolu aracı üreten firmalar da test ve sertifika için Eskişehir’e gelecek.
URAYSİM’de başlangıç olarak şehiriçi tramvay ve raylı sistem araçları, konvansiyonel hatların testleri ve sertifikasyonları yapılacak. Sonraki yıllarda ise yapılacak ek yatırımlarla hızlı trene kadar tüm araçların testlerinin yapılması ve sertifikalarının verilmesi konusunda faaliyet gösterecek.
400 milyon TL'ye mal olacak
Anadolu Üniversitesi’nin yatırımını gerçekleştireceği Merkez’de, trenlerin 400 km hızla test edilebileceği 50 km’lik test yolu, içinde statik ve dinamik testlerinin yapılacağı cihazlar ve makinaların bulunacağı atölyeler, araştırma ve eğitim binaları, konaklama yerleri yer alacak. URAYSİM bünyesinde ileri teknoloji ürünlerin üretilmesine zemin hazırlayacak bir de Ar-Ge Merkezi bulunacak. Toplam 700 dönüm arazi üzerine kurulacak Merkez için 3 yılda 400 milyon liralık bütçe kullanılacak. Merkez’in 2019 yılında faaliyete geçmesi planlanıyor.
URAYSİM, sadece Eskişehir için değil, Türkiye için de oldukça önemli bir proje. Çünkü, yalnızca Türkiye’de değil, bu coğrafyada böyle bir merkez yok. Dünya’da sayılı ülkede var, en kapsamlısı ise Almanya, Çek Cumhuriyeti ve ABD’de bulunuyor. Eskişehir’in Alpu ilçesine yapılacak URAYSİM, dünyada bulunan örneklerinden daha teknolojik ve daha donanımlı olacak ve Türkiye yurtdışına göndermek zorunda kaldığı prototip trenlerini URAYSİM sayesinde kendi sınırları içinde teste tabii tutabilecek, sertifikalandırabilecek.
Merkezin ekonomik katkısı ise hem Eskişehir’e hem de döviz kaybının önüne geçilmesi bakımından Türkiye’ye ciddi kazanımlar sağlayacak. Proje, bu sektörde faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası firmaların yatırım yeri olarak Eskişehir’i seçmesine neden olacak, kısaca bu proje Eskişehir’i uçuracak.