Rakamlarla kültür-sanat 2

Bir müze, bir kentin ekonomisini değiştirebiliyor. Anlaşılıyor ki kültür-sanat, geleceğin çok kazandıran sektörlerinden biri olacak.

İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) Ekonomik Etki Araştırması'ndan çarpıcı rakamlara yer vermiştim geçtiğimiz hafta. Dr. Ş. Zeynep Ekşioğlu ve İKSV'den Özlem Ece tarafından hazırlanan raporda yer alan uluslararası örneklerle devam etmek istiyorum...

Amerika Birleşik Devletleri ile başlayalım. ABD'de Americans for Arts derneği tarafından 2005 yılında yayımlanan raporda ulusal düzeyde her 1 dolarlık kültür ve sanat yatırımının kamuya 7 dolarlık vergi geliri kazandırdığı savunuluyor. Raporda kamunun kâr amacı gütmeyen kültür ve sanat kurumlarına aktardığı 4 milyar dolarlık desteğin, yerel, eyalet ve merkezi yönetim bütçelerine toplam 30 milyar dolarlık vergisel kazanç yarattığı da belirtiliyor.

Hollanda'da ise hükümet, 1997'de kamunun tarihi eser onarım çalışmaları için mülk sahiplerine sağladığı hibenin genel ekonomide yarattığı etkiyi ölçmek amacıyla bir çalışma yapmış. Bu çalışmada kamunun 2,78 dolarlık hibesine karşılık 1,10 dolar vergi kazancı elde ettiği (onarım icin kullanılan mal ve hizmet bedeli üzerinden KDV, gelir vergisi) hesaplanmış.

İngiltere'de bölgesel dönüşüm ile ilgili en başarılı örnek, Tate Modern Müzesi. 2001 yılında Tate Modern Müzesi için yapılan ekonomik etki araştırmasının sonuçlarına göre müze, bağlı olduğu Southwark Belediyesi'ne yıllık 50-70 milyon Pound arası bir ek gelir getiriyor. Açılışından beri bölgede dolaylı olarak 3 bin kişiye de istihdam yaratılmış.

Avustuya'nın başkenti Viyana küçük bir şehir olmasına rağmen (1,6 milyon nüfus) yılda 13 milyon turist ağırlıyormuş. Yılda 1 milyon turist kente, sadece klasik müzik konserlerini dinlemeye geliyormuş. Bu nedenlerle de şehirdeki iş gücünün yüzde 14'ü kültür alanında ve yaratıcı sektörlerde çalışıyor. 

Fransa'da Metz yerel yönetimi Pompidou Müzesi'nin bir şubesini açarak kenti pazarlamak, bölgenin uluslararası kimliğini öne çıkarmak ve daha fazla turist çekmek istemiş. Müzenin açılışının ilk 2 ayında 330 bin turist Metz'i ziyaret etmiş, bu durum bölgesel gelişime ivme kazandırmış. Bu kez Lens'de Louvre Müzesi'nin yeni bir şubesi açıldı geçtiğimiz ay sonunda. Müzenin yılda 500 bin ziyaretçi çekmesi öngörülüyor. 

Bilboa, 1980'li yıllarda İspanya'nın gemi inşaatı ve demir çelik sanayinin merkeziydi. Ancak ağır sanayinin krize girmesi ve işsizliğin artması ile 1989 yılında geleceğe yönelik bir master plan kabul edilerek kentte dönüşüme başlanıyor. Plan çerçevesinde Gugenheim Müzesi inşa ediliyor, müze kent için sembolik bir imge oluştururken turizm için de bir çekim merkezi haline geliyor. Müzenin açıldığı ilk 2 yılda ziyaretçiler doğrudan 433 milyon Euro harcama yapmış, milli gelir 337 milyon Euro artmış ve yerel yönetim artan tüketim ve kazançlar sonucunda 63 milyon Euro ilave vergi geliri elde etmiş. Böylelikle müze, birinci yılın sonunda masrafını karşılamış. 

Bunlar bir müzenin, bir kültür-sanat etkinliğinin bir kentin ekonomisini ve konumunu nasıl değiştirebileceğini örnekleyen, buraya alıntılayabildiğim birkaç proje... Raporda bu konudaki örnekler çok daha fazla. Bütün bunlar gösteriyor ki kültür-sanat, önümüzdeki yılların en çok kazandıran sektörlerinden biri olacak, konuya eğilmenin tam zamanı...