"Uçmadık ki düşelim…"
Getiriyi yükseltmek amacıyla geliştirilen ve belirli seviyede risk alınarak kullanılan ürünlere 'türev ürün' dedik.
Hayali satmak da diyebilirdik buna; "hayali bütün"ü "gerçek" gibi gösterip, altını parçalarla doldurmaya çalışmak da.
Her halükarda ekonomiyi canlandıran bu ilacın, prospektüsünde yazılı, "Gerçek ile hayal arasındaki yolu inşa edecek parçaları bulamazsan, havada kalıp tekrar gerçeğe dönersin (düşersin)" ibaresini genel olarak dikkate almadık.
* * *
Önceki gün Alarko Holding CEO'su Ayhan Yavrucu ile sohbet ederken türev ürünleri sordum.
"Türev ürünler olmalı" diyor Yavrucu.
Büyümek için hedef koymanın ve o hedefe ulaşabilmek amacıyla riskler almanın önemine dikkat çekiyor.
Ve, "Ancak…" ile bitiriyor.
"Ancak, aslolan türev değil, integraldir."
* * *
Parçalardan oluşan bütünü temsil eder integral.
Olanı, gerçeği yansıtır; olabileceği değil.
* * *
Tüm dünyada sorgulanan "kapitalist sistemi" de sordum Yavrucu'ya.
Kefelerin birinde "spekülasyon", diğerinde "risk" argümanını taşıyan terazi olarak tanımladı kapitalist sistemi.
Son beş yılda "spekülasyon" kefesinin ağır bastığını, yaşadığımız süreçte ise "risk" kefesinin ağırlaşacağını dile getirdi.
Ekonomik büyüme için her ikisinin de varlığının önemine dikkat çekti.
Ve yine "Ancak…" ile bitirdi.
"Ancak, spekülasyon dönemlerinde de, risk dönemlerinde de uçmamalıyız. Dengeyi bulmalıyız."
* * *
Aşırı tutuculuğu, farklı alanlara yatırım yapmaması ve muhafazakarlığı nedeniyle eleştirilen Alarko'yu da sordum Yavrucu'ya.
"Eleştirilerin haklı tarafları var" diyor Yavrucu.
Kurum kültürünün önemine vurgu yapıyor.
"Biz yıllardır spekülasyon ve risk algılamasını dengede tutmaya çalışıyoruz. Bu bizim kurum kültürümüz. Alarko olarak hiçbir zaman uçmadık. Uçmadığımız için de düşmedik."
* * *
Krizin süresi ile ilgili tahminini de sordum Yavrucu'ya.
Kapitalist sistemde her 6-7 yılda bir krizlerin yaşandığına ve bu krizlerin ortalama 2 yıl sürdüğüne dikkat çekti.
Bankaların ikinci çeyrek bilançolarının açıklanmasıyla yönün değişebileceğini ve dördüncü çeyrekte iyileşmenin başlayabileceğini tahmin ettiğini vurguladı.
* * *
Sistem gereği türev ürünlerin bol olduğu günlere er geç döneceğiz ama bir Çin Atasözü'nü hatırlatmak isterim, "Geçmişinizi bilmek istiyorsanız, bugünkü şartlarınıza bakın. Geleceği görmek istiyorsanız, bugünkü yaptıklarınıza bakın."