"G-8'i unutun; şimdi D-10 zamanı"
David Gordon, siyasi risk araştırma ve danışmanlık şirketi Eurasia Group Araştırma Bölümü Başkanı. Ash Jain ise German Marshall Fund üyesi. Gordon ve Jain'in bir önerisi var: "G-8'i unutun. Şimdi D-10 zamanı." İrlanda'da düzenlenen G-8 zirvesinde, Suriye başta olmak üzere, birçok önemli güvenlik konusu masaya yatırıldı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, diğer liderlerin eleştirilerine rağmen Suriye konusundaki tavrını değiştirmedi.
Sonuçta, masa etrafında sarf edilen sözler, Suriye'deki soruna son verecek nitelikte olmadı.
Gordon ve Jain, G8 yerine, daha etkili organizasyonlar kurulması gerektiğini söylüyorlar.
Transatlantik ilişkilerin güvenliği için gerekli olan işbirlikleri NATO tarafından yönetiliyor. Doğu Asya ile ilgili sorunlar ise, Asya ülkeleri arasındaki ittifaklarla çözüme kavuşturulmaya çalışılıyor. Oysa bugünün güvenlik sorunları Atlantik ve Pasifik arasında daha iyi bir işbirliğini gerektiriyor.
Dünya genelinde yaşananlar, bu işbirliği ihtiyacını net bir şekilde ortaya koyuyor aslında:
Örneğin, İran'a yönelik etkili bir yaptırım stratejisinin belirlenmesi, sadece ABD ve Avrupa değil, Japonya ve Güney Kore arasında da birlik gerektiriyor. Çünkü bugün Japonya ve Güney Kore, İran petrolünün en önemli müşterileri konumundalar.
Ya da, Afganistan'da, en önemli asker desteği ABD'nin Asyalı ittifakları tarafından sağlandı.
Ve yine başka bir örnek; Avrupa Birliği, Pekin'in en önemli ticaret ortağı olarak ABD'yi geride bırakıyor. Dolayısıyla, Çin'in yükselişini yönetmek açısından, AB'nin de söz sahibi olması gerekiyor.
Gordon ve Jain'in değişen dünya dinamiklerini daha iyi yönetmek için önerdikleri çözüm; "Demokrasiler-10" yani "D-10".
Öncelik demokratik değerler
D-10'un en büyük özelliği, çözüm üretirken demokratik değerleri koruması. Dolayısıyla bu oluşumda, Rusya gibi demokratik olmayan ülkelere yer yok.
D-10, aslında 2008 yılında ABD tarafından başlatılan bir girişimi temel alıyor. 2008 yılında, birçok demokratik ülkenin temsilcileri Toronto'da bir araya geldiler ve küresel sorunlara yönelik yeni bir diyalog arayışı başlattılar. Bu diyalog, tehditlere çözüm üretirken, demokratik değerleri korumaya odaklandı. Grupta, ABD'nin en yakın ittifakları olan İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya, Kanada, Japonya, Avustralya ve Güney Kore yer aldı. Washington ve Seoul'da toplantılar düzenlendi.
Bu yapının bugün daha da sağlamlaşması gerektiğini söyleyen Gordon ve Jain; "ABD, bu dokuz ülkenin dışişleri bakanlarını bir araya toplamalı ve mevcut yapıyı güçlendirmeli. Avrupa Birliği de bu gruba dahil edilmeli" yorumunda bulunuyorlar. Böylece, D-10, hem küresel GSYIH'nın yüzde 60'ını, hem de küresel askeri harcamaların dörtte üçünü bünyesinde toplamış olacak.
Rusya ve Çin'siz bir "D-10"
Peki bu kadar güçlü bir organizasyon neler yapacak? Gordon ve Jain'in listesi oldukça uzun:
- D-10, nükleer silahlanmayı durdurmak için işbirliğini güçlendirebilir;
- Sivil halkı devlet şiddetinden koruyabilir;
- Demokrasi ve demokratik değerleri yayabilir;
- Asya'ya odaklanıp, küresel düzeni sağlamak için trans-pasifik işbirliğini güçlendirebilir;
- İttifaklar arasında stratejik fikir birliğine rehberlik edebilir; ulusal güvenlik kaynakları, istihbarat ve planlama konusunda daha iyi bir düzenleme getirebilir;
- İran ve Kuzey Kore gibi daha özel konularda geniş çaplı koalisyonların kurulmasını sağlayabilir.
Gordon ve Jain'e göre, bu yapı için herhangi bir merkez ya da fiziksel mekan gerekmiyor. Oluşturulacak stratejik işbirliklerinin, dışişleri bakanları tarafından yönetilmesi gerekiyor. Bu arada, batılı ülkelerin gerek G20, gerekse Birleşmiş Milletler'in önemini vurgulamaya devam etmeleri; BRIC ülkeleri ile diyalog içinde olmaları da oldukça önem taşıyor.
Bu arada her ne kadar Gordon ve Jain, D-10'u sadece demokratik ülkelerle sınırlı tutsalar da, bazı sorunların Rusya, Çin ve diğer güçler olmadan çözüme ulaşmayacağını kabul ediyorlar.
Gordon ve Jain'in "D-10" önerisi, demokrasi derken, aslında ABD gibi düşünenleri bir araya getiriyor.
Peki ya Rusya ve Çin gibi düşünenler de, "Despot"un D'sini alıp, farklı bir D topluluğu oluştururlarsa ne olur?