Piyasalar değişiyor
Şant MANUKYAN / İş Yatırım
Goldman Sachs'ın kârını trade ile patlattığı bilançosundan sonra piyasaların ne oranda profesyonelleştiği konusunda yazmak istedim (kaynak Themis). Artık bildiğimiz anlamda temek-teknik analiz yaparak pozisyon almak demode bir uygulama. NYSE'de gördüğünüz hacim hisse piyasası hacminin sadece bir kısmı, giderek ufalan bir kısmı. ECN'ler, NYSE'nin ARCA'sı, dark poollar diğer işlem merkezleri. Ama daha önemlisi program tradelerin giderek artan üstünlükleri. AIG hissesinin hacmine bakarsanız "reverse split" neticesinde dolaşımda olan hisse sayısı 20'ye bölünen senedin işlem hacminde patlama görüyoruz. Hisse sayısı azalıyor işlem adedi patlıyor. Neden?
Piyasada birkaç trade stratejisi var. Ancak bunlar bildiğimiz anlamda düşükten/yüksekten alarak yüksekten/düşükten pozisyonun kapatılması anlamında tradeler değil. HFT ya da Liquidity Rebate Trade olarak bilinen sistemde fonlar yaptıkları işlemlerin sayısı üzerinden para kazanıyor. Örneğin: X kurumun 20-20.05 dolar aralığından alım emri var. X kurumun sistemi 100 adet alım emrini 20ye gönderiyor ve alıyor, 300 tane daha gönderiyor ve yine alıyor. Bu noktada LRB'nin bilgisayarı devreye giriyor ve X kurumunun algoritmik bir tradei olduğunu görüyor. Bilgisayar 20.01'e 100 adet alım emri gönderiyor ve alıyor. Pek çok borsa ve ECN hacmini artırmak ve en likit piyasa olduğunu göstermek amacı ile hacim geçiren kurumlara "rebate" adı altında ufak ödemeler yapıyor. Yani LRB stratejisini uygulayan kurum 100 adetlik alımı karşılığında hisse başında 0.25 cent para iadesi alıyor. LRB alımı yaptıktan sonra hemen aynı fiyattan satışa koyuyor ve X kurumun alogoritması bu fiyata da alım göndererek malı alıyor. Bir kez daha LRB stratejisini uygulayan kurum 100 *0.25 cent geri iade alıyor. Hisse işleminden edilen bir kâr yok ama hisse başına yarım cent kâr oluştu.Oluşan hacim ise hic bir şekilde indikatif değil ama kurumunuzun teknik analisti yükselişin/düşüşün hacimli olduğundan bahsediyor.
Predatory Algo tabir ettikleri sistem de benzer bir mantıkla çalışıyor. . Örneğin: X kurumu bir hisseyi 20.10 limitli almak için işleme başladı. Yukarıdaki örneğe benzer bir şekilde Predatory Algo X kurumunun algo emrini tespit ediyor ve 20.01'e emir gönderiyor. Bunun üzerine X kurumunun algosu 20.02'ye sonra PD 20.03'e vb. şekilinde alış fiyatı 20.10'a kadar PD tarafından yükseltiliyor ve bu fiyattan PD hissede açığa satışa geçiyor. X kurumu daha yüksek fiyatlara alım göndermeyeceğinden büyük bir ihtimalle PD daha düşük fiyatlardan bu short pozisyonunu kapatabiliyor.
PAye benzer bi diğer sistem ise Automated Market Makers, Borsa serverlarının yakınında olmak için ek ücret ödeyen bu fonlar IOC (emir hemen gerçekleşmez ise iptal ediliyor) tipi emirlerle diğer program tradelerden daha iyi fiyatlamalar veya daha hızlı gerçekleşme almayı başarıyor. Örneğin X kurumunun 20.03 limitli bir alımı söz konusu. AMM X kurumunun bir algo emri olduğunu tespit ediyor. Ardından bu algoyu "pingliyor" yani programdan tepki gelip gelmediğini yokluyor.20.5'e IOC satış gönderiyor ancak tepki gelmeyince limitin daha düşük olduğunu anlıyor (IOC olduğu için emir anında iptal oldu) ve 20.04'ü yokluyor ta ki 20.03'ü limiti tespit edene kadar. 20.03'e gönderdiği satış emrinin karşılanması ile gerideki bir algo emrin niteliğini anlıyor ve daha hızlı işem yapabildiğinden X kurumunun alımları olan 20 doların hemen üstüne 20.01'e alım göndererek topladığı hisseyi hemen 20.03 dolara satışa gönderip X kurumuna devrediyor.
Bu tip işlemlerin artması nedeni ile piyasada aslında var olduğu sanılan likidite gerçek değil. ABD piyasalarında son yarım saatte görülen alımlar veya 1 dolara düşen hisselerde işlem hacminin patlamasının altında da bu programlar var.