Pişmanlıkla bildirim halinde SGK idari para cezalarında, cezanın 4'

Celal ÖZCAN / PwC Türkiye İş ve Sosyal Güvenlik Hizmetleri Kıdemli Danışmanı

26/01/2012 tarihli, 28185 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "6270 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 11 inci maddesi ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "Kurumca Verilecek İdari Para Cezaları" başlıklı 102'nci maddesinin ikinci fıkrası değiştirilmiştir.

Eski düzenlemede indirim 1/3 oranındaydı

Değişiklik öncesindeki düzenleme, "Mahkeme kararına, Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelere ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere, bildirgenin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliklerinden verilmesi halinde, bu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde öngörülen cezalar üçte ikisi oranında uygulanır" şeklinde idi.

Bu düzenleme uyarınca, 5510 sayılı Kanunu'n 11'inci maddesine göre işverenlerce en geç sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihte verilmesi gereken işyeri bildirgesinin, yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliklerinden verilmesi halinde, uygulanması öngörülen idari para cezaları üçte iki tutar üzerinden hesaplanmakta, başka ifadeyle işyeri bildirgesinden kaynaklanan idari para cezalarında üçte bir oranında pişmanlık indirimi yapılmaktaydı.

İndirim hangi cezalara uygulanıyordu?

Bu bağlamda,

İşyeri bildirgesinin yasal süresi dışında verilmesinden dolayı,

1) Kamu idareleri ile bilânço esasına göre defter tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin üç katı tutarında,

2) Diğer defterleri tutmak zorunda olanlar için asgari ücretin iki katı tutarında

3) Defter tutmakla yükümlü olmayanlar için bir aylık asgari ücret tutarında,

 uygulanması gereken idari para cezaları, söz konusu bildirgenin ilgililerce kendiliklerinden verilmesi durumunda üçte iki tutar üzerinden tahakkuk ettirilmekteydi.

Değişiklik öncesindeki düzenlemeden de anlaşılacağı üzere, pişmanlık indirimi sadece işyeri bilgilerine bağlı idari para cezaları için söz konusu olup, bu indirimden yararlanmak için de işyeri bildirgesinin (mahkeme kararı, SGK denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespit veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve inceleme ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenleme zorunluluğu olmaksızın) ilgililerce kendiliklerinden verilmesi yeterli sayılmaktaydı.

Yeni düzenleme ile kapsam genişletildi

Ancak, 6270 sayılı Kanun'la SGK idari para cezalarında pişmanlık indirimini düzenleyen 5510 sayılı Kanunu'n 102' inci maddesinin ikinci fıkrası, "Mahkeme kararına, kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemelere ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere, bildirgenin veya belgenin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliğinden 30 gün içinde verilmesi ve söz konusu cezaların ilgililerce, yapılacak tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi halinde, bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (g), (h) ve (j) bentlerinde öngörülen cezalar dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden uygulanır" şeklinde değiştirilmiştir.

Yapılan bu düzenlemeyle, idari para cezalarındaki pişmanlık indiriminin hem kapsamı genişletilmiş, hem yararlanılacak indirim tutarı artırılmış, hem de indirimden yararlanma belli şartlara bağlanmıştır.

Yeni düzenlemenin kapsamına giren-girmeyen cezalar

Buna göre, mahkeme kararı, kurumun (SGK) denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler ya da kamu idarelerinden alınan belgelere istinaden düzenlenenler hariç olmak üzere 5510 sayılı Kanun'un;

- 8'inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen sigortalı işe giriş bilgesinin,

- 61'inci maddede belirtilen genel sağlık sigortası giriş bildirgesinin,

- 11'inci maddesinde belirtilen işyeri bildirgesinin,

- 8'inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen sigortalı işe giriş bildirim yükümlülüğünün,

- 9'uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilenler için aynı maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen sigortalılığın sona erme bildirim yükümlülüğünün,

- 47'nci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen vazife malûllüğüne sebep olan olayı bildirme yükümlülüğünün,

- 90'ıncı maddenin birinci fıkrasında belirtilen ihale konusu işleri bildirme yükümlülüğünün,

- 8'inci maddesinin yedinci fıkrasında belirtilen sigortalılık kontrol ve bildirim yükümlülüğünün,

- 11'inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen ticaret sicili memurluklarının işyeri bildirim yükümlülüğünün,

- 11'inci maddesinin altıncı fıkrasında belirtilen ruhsat vermeye yetkili mercilerce yerine getirilmesi gereken bildirim yükümlülüğünün,

- 9'uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre sigortalılığı sona erenlere (hizmet akdinin sona ermesi nedeniyle sigortalılığı sona eren 4/a kapsamındaki sigortalıya) ilişkin bildirim ile 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesinde yer alan sandıklara, sandık iştirakçiliğinin başlama veya sona ermesine ilişkin bildirim yükümlülüğünün,

yerine getirilmemesinden dolayı uygulanması öngörülen idari para cezaları, maddede belirtilen cezaların dörtte bir oranına karşılık gelen tutar üzerinden hesaplanacak, başka ifadeyle yukarıda belirtilen yükümlülüklerden kaynaklanan idari para cezalarında dörtte üç oranında pişmanlık indirimi yapılacaktır.

Örnek hesaplama

Örnek: X Ltd. Şti.'nin 15 / 02 / 2012 tarihinde sigortalı çalıştırmaya başlamasına rağmen, en geç bu tarihte verilmesi gereken işyeri bildirgesini yasal süresi geçtikten sonra 10 / 03 / 2012 tarihinde SGK'ya verdiği varsayıldığında, 2.659.50 TL olarak uygulanması gereken idari para cezası, pişmanlık indirimi nedeniyle 664,88 TL olarak tahakkuk ettirilecektir.

Pişmanlık indiriminden yararlanma şartları

Ancak, dörtte üç oranındaki pişmanlık indiriminden yararlanılabilmesi için,

1- Bildirgenin veya belgenin yasal süresi geçtikten sonra ilgililerce kendiliğinden 30 gün içinde verilmesi,

2- Dörtte bir oranında tahakkuk ettirilen idari para cezasının SGK tarafından yapılacak tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödenmesi,

Şartlarının birlikte yerine getirilmesi gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen sürelerin geçirilmesi halinde pişmanlık indiriminden yararlanılması mümkün olmayacaktır.

Örnek: Y Ltd.Şti.'nin devamlı nitelikteki işyerinde 10 / 02 / 2012 tarihinden itibaren çalıştırmaya başladığı (A )sigortalısını en geç 09 / 02 / 2012 tarihinde SGK'ya sigortalı işe giriş bildirgesi ile bildirmesi gerekirken, bu bildirimi 15 / 03 / 2012 tarihinde yaptığı varsayıldığında, sigortalı işe giriş bildirgesi ilgililerce kendiliğinden verilmiş olmakla birlikte 30 günlük gecikme süresi aşıldığından, dörtte üç oranındaki pişmanlık indiriminden yararlanılamayacaktır.

Örnek: Yabancı uyruklu olan (B) kişisinin en geç 29/02/2012 tarihinde vermesi gereken genel sağlık sigortası giriş bildirgesini 30 günlük gecikmeyi aşmaksızın 13/03/2012 tarihinde vermiş olmasına rağmen, tahakkuk ettirilen idari para cezasını, SGK tarafından yapılan tebligat tarihini takip eden günden itibaren 15 gün içinde ödemediği varsayıldığında, dörtte üç oranındaki pişmanlık indiriminden yararlanamayacaktır.

İlave olarak peşin ödeme indirimi de var

Diğer taraftan, pişmanlık indiriminden yararlananlar, dörtte bir tutar üzerinden tahakkuk ettirilen idari para cezalarını, 5510 sayılı Kanun'un 102'inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca, SGK'ya itiraz etmeden veya yargı yoluna başvurmadan tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde peşin ödemeleri halinde, ayrıca %25 oranında peşin ödeme indiriminden de yararlanacaklardır.

Kapsam dışında tutulan idari para cezaları

SGK idari para cezalarındaki pişmanlık indiriminin kapsamının genişletilmesi ve indirim tutarlarının artırılması olumlu bir düzenleme olmakla birlikte, işverenlerin en fazla maruz kaldıkları aylık prim ve hizmet belgelerine bağlı idari para cezalarının uygulamanın dışında tutulmuş olması önemli bir eksikliktir.

Kanun öncesi için de indirimden yararlanılabilecektir

Ayrıca, 6270 sayılı Kanun'la 5510 sayılı Kanun'un 102'inci maddenin ikinci fıkrasında yapılan düzenlenme 26/01/2012 tarihinde yürürlüğe girmiş olmakla birlikte, lehe olan ceza hükümlerinin geçmişe de uygulanması yönündeki ceza hukuku genel prensibi gereği, yasal verme süresi 30 günü geçmemiş olan 26/01/2012 tarihinden önceki bildirge, belge ve bilgi verme yükümlülüklerine bağlı idari para cezaları için de pişmanlık indiriminin uygulanması gerekmektedir.