Pirinç fiyatları hızla artıyor
OLAYLARIN İÇİNDEN / Tevfik Güngör Dünyada emtia fiyatlarında spekülasyona bağlı olarak hızlı fiyat artışları görülüyor. Geçen yılki kuraklık tarım ürünleri fiyatlarında artışı hızlandırdı. Son aylarda fiyatı hızla yükselen ürünler arasına pirinç de girdi. Prinç bazı ülkelerde ana gıda maddesi bizde de her gelir grubunun tükettiği bir madde ama bir gerçek var. Olmaz ise olmaz değil. Alternatifi bulgur. Yılda 550-600 bin ton dolayında pirinç tüketiyoruz. 200-250 bin tonunu ithal ediyoruz. Son yıllarda kaliteli tohum ve bilinçli tarım sonucu yıllık üretimimizde artış görülüyor. 31 ilde yılda 300-350 bin ton dolayında prinç üretiliyor. En fazla üretimin gerçekleştiği Edirne yöresinin üretimi 85 bin-100 bin ton, Samsun yöresinin 30 bin-50 bin ton, Çorum'un 20 bin-40 bin ton dolayında tahmin ediliyor. TZOB tarafından geçen tafta dünyadaki pirinç fiyatları ve Türkiye'deki üretim konusunda bir açıklama yapıldı. Bu açıklamada deniliyor ki, Türkiye çeltik üretiminde son yıllarda artış görülmesine rağmen üretim ile iç talep karşılanamadığı için açık her yıl gerçekleştirilen ortalama 200.000 ton ithalatla karşılanmaktadır. Türkiye ihtiyacını tamamlamak amacıyla 16 ülkeden pirinç ithal etmekte olup, ithalatın yaklaşık %80'ini Mısır ve ABD'den gerçekleştirmektedir. Dünyada pirinç ihracatında önde gelen ülkelerin kısıtlamaya gitmesi ile dünyada pirinç fiyatlarında görülen ani artışlar nedeniyle ülkemizde de pirinç fiyatlarında önümüzdeki günlerde ciddi artışlar olacağı yönünde haberler yer almaktadır. Görüldüğü üzere tarım ürünleri ve gıda fiyatları artık dünyada da yüksek, daha önemlisi değişen ve gelişen bir pazar var. Türkiye, mevcut üretim kapasitesiyle bu pazarda yerini almalıdır. Bu gelişmeler göz önünde bulundurularak çeltik üretimini artırmak için gerekli tedbirleri almalıyız. Tarım ve destekleme politikalarımız bu ihtiyaca uygun olarak gözden geçirilmelidir. TZOB'nin bu açıklamasında ayrıca dünyadaki üretim, stok rakamları ve fiyat değişimi hakkında bilgi veriliyor. Verilen rakamlardan anlaşıldığı kadarı ile üretim miktarında ve stoklarda önemli gerileme yok. Pirinçte fiyat artışı daha çok spekülatif. Dünyada 630 milyon ton çeltik üretiliyor. Çeltik üretiminde son beş yılda yüzde 8 artış görüldü. 2007 yılında üretilen çeltikten elde edilen pirinç miktarının 422 milyon ton olduğu, tüketimi ancak karşıladığı buna karşılık eski yıllardan stokta 75 milyon ton prinç bulunduğu tahmin ediliyor. En büyük prinç ihracatçısı ülkeler 9 milyon ton ile Tayland, 3.5 milyon ton ile Hindistan ve ABD, 950 bin ton ihracat ile Mısır. Yıllık pirinç ihracat hamcının 29 milyon ton olduğu belirtiliyor. Türkiye ABD ve Mısır başta olmak üzere 16 ülkeden pirinç ithal ediyor. ABD Pirinç ihraç fiyatı (FOB dolar/ton) 2008 Ocak ayında 480 dolar iken mart ayında 610 dolara nisan ayında 640 dolara yükseldi. Türkiye'de de buna paralel bir fiyat artışı gerçekleşti. Pirincin kilosu yıl sonunda 1.5 YTL iken, nisan ayı başında 2.25 YTL'ye tırmandı. Bu gelişme karşısında Türkiye'de pirinç üretimini hemen artırma şansı yok ama, TZOB'nin uyarısı yerinde. Üretim politikasında pirinç talebini karşılayacak yönde bir üretim politikasının önemi ortaya çıkıyor. Türkiye pirinç üretimi, ithalat miktarında değişim (ton) Yıllar 2004 2005 2006 2007 Üretim 294.000 360.000 417.600 388.800 İthalat 146.088 253.496 217.606 167.490 Toplam 440.088 613.496 635.206 556.290 Tayland ve ABD pirinç fiyatları (FOB $/ton) Yıllar Tayland %Artış ABD % Artış 2003 199 - 270 - 2004 326 63,8 402 48,8 2005 327 0,3 334 -16,9 2006 300 -8,2 399 19,4 2007 450 12,7 Kaynak: TMO Türkiye'de pirinç fiyatlarında değişim Yıllar Türkiye toptan pirinç fiyatları (YTL/kg) Aylık % artış 31 Ekim 2007 1,5 - 28 Kasım 2007 1,5 27 Aralık 2007 1,5 28 Ocak 2008 1,65 10 27 Şubat 2008 1,65 27 Mart 2008 1,95 11,4 03 Nisan 2008 2,25 15,4