Peyzaj alanlarında su verimliliği
Başlığın böyle olduğuna bakmayın. Çünkü ülkemizde peyzaj alanlarında su verimliliği neredeyse hiç olmadı.
Peki neden bugün bu konuyu gündemimize aldık? Bunun birçok nedeni olmakla birlikte birincil nedeni, giderek su fakiri bir ülke olmaya yaklaşıyor olmamız. Geçen yıl ve bu yıl, ülke olarak ciddi bir kuraklık yaşamakta olmamız ve bu konuda Tarım ve Orman Bakanımızın sürekli uyarılarına rağmen yeterli düzeyde bir su kullanım bilincinin oluşamamış olması diğer nedenler.
Son olarak güncel bir neden ise Su Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün, Değişen İklime Uyum Çerçevesinde Su Verimliliği Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2023-2033) genelgesine dayanarak hazırladığı Kurakçıl Peyzaj Uygulamaları Rehber Dokümanının Bakan Yumaklı tarafından kamuoyuna duyurulmuş olması.
Konu sadece Tarım ve Orman Bakanlığı’nı ilgilendirmiyor
Rehberin valiliklere, belediyelere, bakanlıklara ve Türkiye Otelciler Birliği’ne gönderildiğini ifade ediyor Sayın Bakan. Sayılan kurumlar ve temsil ettikleri kitleler ülke genelinin tamamı demek aslında. Çünkü bu ülkenin her bir ferdi su kullanıyor. Bu nedenle her birimizin kullandığı her litre suyun büyük önemi var. Su stresi altında bir ülkeyiz.
DSİ verilerine göre; 112 milyar metreküp/yıl kullanılabilir suyumuz mevcut olup bunun yüzde 77’si sulamada, yüzde 23’ü ise hanelerde ve sanayide kullanılıyor. Bu süreç, Ocak 2023’te başlatılan Su Verimliliği Seferberliğine dayanıyor. Peyzaj çalışmalarında çim alanları giderek artıyor ve çim çok fazla suya ihtiyaç duyan bir bitki. Çim alanların tamamen kurakçıl peyzaja dönüştürülmesi halinde yüzde seksene varan su verimliliği sağlayabileceğimizi belirtiyor Sayın Bakan.
Bu gerçekten de çok yüksek bir oran. Bu şekilde bakım ve enerji maliyetlerinin de yaklaşık yarı yarıya azaltılabildiğini, bu nedenle doğaya uyumlu ve sürdürülebilir peyzaj alanları oluşturulmasının önemine işaret ediyor Bakan Yumaklı. Kurakçıl peyzajın, kurak iklimli, su kaynaklarının sınırlı olduğu alanlarda estetik peyzaj kaygısı gütmeden, klasik peyzaj düzenlemelerini terk ederek suyun akılcı kullanılması demek olduğunu söylüyor Yumaklı.
Kurakçıl peyzaj uygulamaları yapan az sayıda belediye mevcut
Burdur’un Bucak Belediyesi, 10 dekardan fazla alanı kurakçıl peyzaja dönüştürerek yıllık 25 bin tona kadar su tasarrufu sağlamış. Ayrıca enerji başta olmak üzere işletme giderleri de düşürülmüş. Manisa Büyükşehir Belediyesi’nin, volkanik araziden getirilen doğal taşlarla oluşturdukları kaya bahçesi uygulama alanına, kurak iklime dayanıklı kaktüs ve kaz ayağı gibi bitkiler dikerek su tasarrufu yönünde çalışmalar yaptığını görüyoruz.
Gaziantep Büyükşehir, Çerkezköy ve Üsküdar gibi bazı belediyeler, peyzaj uygulamalarında kaya bahçesi projelerine yer veriyor. Sakarya Büyükşehir Belediyesi, akıllı sulama sistemi ile su tasarrufuna katkı sağlıyor. Hanelerde, sanayide ve peyzaj alanlarındaki su kullanımı ile su tüketiminde önemli rolleri olan yerel yönetimlerin su verimliliği çalışmalarını artırarak devam ettirmeleri gerekiyor.
Sürekli vurguladığımız üzere planlı üretimin bir gereği olarak, politikalar tek merkezden yürütülmeli, direksiyonun başında yalnızca Tarım ve Orman Bakanlığı olmalı; yerel yönetimler, su verimliliğinde olduğu gibi, kentsel alanı doğrudan ilgilendiren tarımsal konularda, Bakanlığın önceliklerini de gözeterek destekleyici faaliyetlerde bulunmalıdır.
Suyun yeniden kullanımı, uygun sulama yöntemi, uygun bitki seçimi, su hasadı, dengeli su kullanımı, farkındalık çalışmaları ve eğitim, organik malç kullanımı, kuraklığa dayanan çim türleri gibi adımlar başlıca çözüm stratejileri olabilir ve bunların birçoğu Bakanlığın rehberinde yer alıyor. Yayınlanan son genelge ile bu yöndeki çalışmaların yoğunluk kazanacağı ümidindeyiz.