Petrolün son damlası-2

UZMAN GÖRÜŞÜ / Şant MANUKYAN / İŞYATIRIM Son zamanlarda pek çok ülke OPEC'ten üretim artışı talep etmesine rağmen OPEC'in verdiği yanıt hep aynı oldu: "Piyasada yeterince petrol var ve satılmıyor". Geçtiğimiz haftalarda S. Arabistan'ın Bush'a bir jest olarak yaptığı ve yetersiz kabul edilerek bir etki yaratmadığı iddia edilen 300 bin varillik üretim artışına rağmen fiyatlar yukarıya doğru yükselmişti. Yine IEA ABD'de tüketimin yüzde 1.3'e düştüğünü açıklamasına rağmen fiyatların 135 doları görmesini engelleyemedi. O halde gerçekten piyasada arz eksikliği mi var? Bu sorunun cevabını verebilecek iki kaynak olduğunu düşünüyorum. İlki "Floating Tonnage" yani satılacak bir yer olmadığı için tankerlerde depolanan petrol miktarı. Söz konusu miktar 2001-2005 döneminde "sıfır" seviyesine gerilemişti. Elbette bu sırada petrol fiyatları da artan talebe paralel olarak yükselişe geçti. Şu anda ise Floating Tonnage 2000 yılı seviyesine ulaşmış durumda, yani 3606K ton seviyesinde bulunuyor. Diğer bir değişle talebi olmayan ciddi bir miktarda petrol var. Diğer önemli bir unsur ise vadeli piyasalarda petrol fiyatlarının oluşturduğu eğride yaşanan gelişmeler. 2006-2008 Mart başına kadar kısa vadeli fiyatların uzun vadeli fiyatlardan daha yüksek olduğunu görüyoruz. Backwardation olarak adlandırılan bu durum genelde arz kaygıları olduğunda ortaya çıkar. Zira normal koşullarda uzun vadeli kontratların kısa vadelilere oranla daha yüksek seviyelerde olması gerekiyor. Aralık 2007'de bu durumun net bir şekilde görüldüğünü ve arz kaygılarının gerçekten de fiyatlara yansıdığını en aktif vade ile 6 ay sonraki vadede 3 doları aşan bir fark ortaya çıktığını söyleyebilirim. 27 Mayıs 2008 itibarı ile fiyat eğrisine baktığımızda ise aksi bir durum görünüyor. Yukarıda bahsettiğim durumdan farklı olarak artık uzun vadeli petrol fiyatlarının kısa vadeye göre daha pahalı olduğu yani piyasada konuşulanın aksine bir arz sorunu görülmediği anlaşılıyor. Bu gelişmeler ışığında 135 dolardan 129 dolara gerileyen petrolde satışların devam etmesini bekleyebiliriz.